proefschrift

Uitwendige prostaatradiotherapie: anorectale toxiciteit en de invloed van endorectale ballonnen

Samenvatting

Op 14 juni 2012 promoveerde dhr. drs. R.J. Smeenk aan de Radboud Universiteit Nijmegen op het proefschrift getiteld ‘External beam prostate radiotherapy: anorectal toxicity and the influence of endorectal balloons’ onder begeleiding van promotor prof. dr. J.H.A.M. Kaanders en co-promotor dr. E.N.J.Th. van Lin. Het onderzoek richt zich op anorectale toxiciteit na prostaatradiotherapie, met de nadruk op klachten gerelateerd aan fecale incontinentie. Voorts wordt onderzocht of gebruik van endorectale ballonnen deze toxiciteit kan reduceren. Het blijkt dat het ontstaansmechanisme per klacht verschilt en dat er dosis-effectrelaties kunnen worden geïdentificeerd, die kunnen worden gebruikt bij radiotherapieplanning. Verder wordt aangetoond dat endorectale ballonnen de doses op verschillende anorectale structuren verlagen en dat deze prostaatbewegingen tijdens radiotherapie reduceren, waardoor gebruik van krappere onzekerheidsmarges mogelijk is, hetgeen kan leiden tot lagere anorectale toxiciteitspercentages.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2013;10:127–9)

Geometrische (on)zekerheden tijdens radiotherapie van rectum-carcinomen

Samenvatting

Op 11 april 2012 promoveerde dhr. drs. J. Nijkamp aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) op het promotieonderzoek getiteld ‘(On)zekerheden tijdens radiotherapie van rectumcarcinomen’ onder begeleiding van promotor prof. dr. M.B. van Herk, verbonden aan de UvA en het NKI-AVL, promotor prof. dr. C.A.M. Marijnen, verbonden aan het Leids Universitair Medisch Centrum, en copromotor dr. ir. J-J. Sonke, verbonden aan het NKI-AVL. De belangrijkste resultaten van zijn onderzoek zijn kwantificatie van onzekerheden in de definitie van het doelgebied, vormvariatie van het doelgebied tijdens de behandeling en bepaling van veiligheidsmarges om met deze onzekerheden om te gaan. Dr. J. Nijkamp is momenteel werkzaam als onderzoeker op het gebied van beeldsturing en navigatie voor de oncologische chirurgie in het NKI-AVL.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2013;10:80–3)

Geïndividualiseerde geneeskunde van gerichte kankerbehandeling

Samenvatting

Op 21 maart 2012 heeft dhr. dr. H.-J. Klümpen zijn proefschrift, getiteld ‘Geïndividualiseerde geneeskunde van gerichte kankerbehandeling’ verdedigd aan de Universiteit van Utrecht onder begeleiding van prof. dr. J.H.M. Schellens (promotor), afdeling Klinische Farmacologie, Nederlands Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis te Amsterdam en Faculteit voor Farmaceutische Wetenschappen, Universiteit van Utrecht; prof. dr. D.J. Richel (promotor) en dr. A.M. Westermann (copromotor), afdeling Medische Oncologie, Academisch Medisch Centrum (AMC) te Amsterdam; en prof. dr. H. Gurney (copromotor), afdeling Medische Oncologie, Westmead Hospital, Universiteit van Sydney, Australië. Dr. H.-J. Klümpen is momenteel werkzaam als internistoncoloog in het AMC in Amsterdam. Hieronder zijn de belangrijkste bevindingen van zijn onderzoek weergegeven.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2013;10:42–4)

Farmacologische en klinische aspecten van geïsoleerde leverperfusie van levermetastasen van solide tumoren

Samenvatting

Op 13 december 2011 promoveerde mw. drs. L.B.J. Valkenburg-van Iersel aan de Universiteit Leiden op het proefschrift ‘Farmacologische en klinische aspecten van geïsoleerde leverperfusie van levermetastasen van solide tumoren’. Zij deed dit onder begeleiding van promotoren prof. dr. H. Gelderblom (Klinische Oncologie), prof. dr. J.W.R. Nortier (Klinische Oncologie), prof. dr. C.J.H. van de Velde (Chirurgische Oncologie) en copromoter dr. P.J.K. Kuppen (Chirurgische Oncologie). Geïsoleerde leverperfusie (‘isolated hepatic perfusion’; IHP) is een techniek waarbij de aan- en afvoerende vaten van de lever tijdelijk worden afgesloten, zodat een gesloten circuit ontstaat. De afscheiding van de lever van de algemene bloedbaan maakt het mogelijk om lokaal een hoge dosis chemotherapie toe te dienen. Aanvankelijk leek de leverperfusie een veelbelovende behandeling. De laatste jaren is echter veel vooruitgang geboekt op het gebied van de systemische chemotherapie van colorectale tumoren. In dat licht kan worden geconcludeerd dat gezien het ontbreken van overlevingswinst van IHP ten op zichte van de huidige chemotherapeutische behandeling het maar zeer de vraag is of er een toekomst is voor IHP bij de behandeling van colorectale tumoren. Mogelijk is er nog een rol voor IHP bij de behandeling van naar de lever gemetastaseerd oogmelanoom.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2012;9:372–4)

Identificatie van borstkankersubtypen en voorspellen van lokale recidivering na borstsparende behandeling met behulp van genexpressieprofilering

Samenvatting

Op 30 november 2011 promoveerde drs. B. Kreike aan de Universiteit van Amsterdam op het promotieonderzoek, getiteld ‘Gene expression profiling of breast cancer to identify subtypes and to predict local recurrence after breast conserving therapy’. Hij deed dit onderzoek onder de begeleiding van promotoren prof. dr. M.J. van de Vijver en prof. dr. H. Bartelink. Hieronder zijn de belangrijkste bevindingen van het onderzoek weergegeven.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2012;9:331–4)

Uitwendige radiotherapie voor prostaatkanker: mogelijkheden voor dosisescalatie

Samenvatting

Op 21 oktober 2011 promoveerde mw. drs. I.M. Lips aan de Universiteit Utrecht op het proefschrift ‘Uitwendige radiotherapie voor prostaatkanker: de mogelijkheden voor dosisescalatie’. Zij deed dit onder begeleiding van promotoren dhr. prof. dr. J.J.W. Lagendijk en dhr. prof. dr. M. van Vulpen, en copromotor dhr. dr. U.A. van der Heide. In dit proefschrift wordt onderzocht of het mogelijk en veilig is om de bestralingsdosis op de macroscopische tumor binnen de prostaat te verhogen. In een enkelblind, multicentrum, gerandomiseerd fase III-onderzoek (FLAME-trial: ‘Focal Lesion Ablative Microboost in prostatE cancer’) wordt onderzocht of het geven van een aanvullende ‘boost’ op de macroscopische tumor binnen de prostaat ook verbetering geeft van de biochemisch vrije overleving voor patiënten die met uitwendige radiotherapie worden behandeld voor prostaatkanker. Door de verbeterde radiotherapietechnieken, zoals positieverificatie op basis van markers en intensiteitgemoduleerde radiotherapie, is hierbij geen ernstige toxiciteit of verslechtering van de kwaliteit van leven te verwachten.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2012;9:286–8)

Klinische betekenis van tumormarkers en epidemiologie bij neuro-endocriene tumoren

Samenvatting

Op 28 september 2011 promoveerde mw. C.M. Korse aan de Universiteit van Amsterdam op het proefschrift, getiteld ‘Clinical relevance of tumor markers and epidemiology in neuroendocrine tumors’. Het onderzoek werd verricht in het Nederlands Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis onder begeleiding van promotor dhr. prof. dr. P. Baas, thorax-oncoloog, en copromotoren mw. dr. B.G. Taal, internist-oncoloog, en dhr. dr. J.M.G. Bonfrer, klinisch chemicus.

De belangrijkste bevindingen waren:

• Chromogranine A in serum weerspiegelt beter de status van neuro-endocriene tumoren (NET) dan 5-hydroxy-indol-azijnzuur in urine.
• Carcinoïd hartziekte kan eenvoudig worden opgespoord door middel van het meten van N-terminale ‘pro-brain’ natriuretisch peptide in serum.
• De toenemende incidentie van NET wordt vooral verklaard door de toename in de hooggradige NET die beter worden geclassificeerd door ingebruikname van de term ‘grootcellig neuro-endocrien carcinoom’ in 2001 en verbeterde diagnostische technieken.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2012;9:233–6)