NTVO - 2019, nummer 3, may 2019
dr. J.M. van der Zwan , dr. H.G. Blaauwgeers , dr. M.C. van Maaren , drs. V.K.Y. Ho , dr., ir. A.B.G. Kwast
Zeldzame vormen van kanker zijn nauwelijks bekend bij het grote publiek. Toch heeft ongeveer één op de vijf kankerpatiënten in Nederland te maken met een zeldzame vorm van kanker. Omdat het daarbij gaat over veel verschillende diagnoses die elk heel zeldzaam zijn, ziet elk oncologisch centrum slechts weinig patiënten met bijvoorbeeld speekselklierkanker, neusbijholtekanker, galblaaskanker, schildklierkanker of een glioom. De overleving is bij zeldzame vormen van kanker gemiddeld lager dan bij andere typen kanker en hierin is weinig vooruitgang door onder andere een gebrek aan klinisch onderzoek bij deze kleine patiëntgroepen. Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), zorgprofessionals en patiënt vertegenwoordigers (VSOP en NFK) hebben de knelpunten in de zorg rond deze zeldzame vormen van kanker in kaart gebracht. In het rapport ‘Kankerzorg in beeld: zeldzame kanker’ staan tien essentiële aanbevelingen om de vaak slechte prognose van deze groep patiënten te verbeteren. De overleving bij zeldzame kanker kan verbeteren door de patiënt zo snel mogelijk profijt te laten hebben van expertzorg. Dit bereikt men door samenwerking en kennisdeling, en draagt bij aan een tijdige diagnose door snelle herkenning van symptomen, het mogelijk maken van klinisch onderzoek en het verlenen van zorg in gespecialiseerde multidisciplinaire teams.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2019;16:90–6)
Lees verderNTVO - 2019, nummer 3, may 2019
prof. dr. R. de Bree , drs. I.J. den Toom , drs. E.R. Nieuwenhuis , drs. B. Kolenaar , prof. dr. S.M. Willems , dr. B. de Keizer
De schildwachtklierprocedure wordt in de meeste Nederlandse hoofd-halscentra routinematig toegepast bij de diagnostiek van vroeg-stadium mondholtecarcinomen. De resultaten zijn over het algemeen goed, echter is er nog ruimte voor verbetering. De procedure bestaat uit drie pijlers: preoperatieve identificatie van de schildwachtklier, excisie van de schildwachtklier en histopathologische analyse van de schildwachtklier. Binnen deze fasen van de schildwachtklierprocedure wordt door middel van nieuwe tracers, camera’s en andere technieken gezocht naar verbeteringen.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2019;16:97–103)
Lees verderNTVO - 2019, nummer 2, march 2019
dr. A.C.J. van Akkooi
Studies naar electieve lymfeklierdissecties (ELKD) versus observatie hebben geen verbetering aange-toond met betrekking tot overleving van melanoompatiënten. Ook de schildwachtklierprocedure (SWK) vergeleken met observatie leidde niet tot een verbeterde overleving bij melanoompatiënten. Recentelijk is in twee gerandomiseerde fase 3-studies gekeken naar het effect van complementerende lymfeklierdissectie (CLKD) in vergelijking met observatie door middel van sequentiële echografie en helaas ook geen voordelig effect op de overleving aangetoond. Ondanks dit gebrek aan een overlevingsvoordeel, zou de SWK nu meer routinematig gebruikt dienen te worden vanwege de resultaten van een aantal grote gerandomiseerde studies naar adjuvante therapie. Hoge dosis ipilimumab, nivolumab, pembrolizumab en dabrafenib + trametinib hebben alle een significant voordeel aangetoond met betrekking tot de recidiefvrije overleving. Neoadjuvante studies tonen veelbelovende resultaten en zouden mogelijk in de toekomst kunnen leiden tot minder uitgebreide chirurgie.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2019;16:43–6)
Lees verderNTVO - 2019, nummer 2, march 2019
dr. H. Crezee , dr. G. van Tienhoven
Hyperthermie, het opwarmen van tumoren tot 40–43°C, wordt gegeven voor verschillende tumorindicaties ter versterking van het effect van radiotherapie en chemotherapie. Dit artikel geeft een overzicht van de biologische rationale, de behandelmethoden, de huidige klinische toepassingen en de klinische bewijzen van de waarde van milde hyperthermie. Hy-perthermie werkt onder andere door frustratie van DNA-schadeherstel en verminderen van hypoxie. Er zijn verschillende hyperthermietechnieken beschikbaar, afhankelijk van tumorstadium en locatie. Er bestaat een grote hoeveelheid klinisch bewijs voor het versterkende effect van hyperthermie. In een aantal systematische overzichtsartikelen werd een klinisch relevant voordeel beschreven van het toevoegen van hyperthermie aan radiotherapie in 42 vergelijkende studies, waarvan 22 gerandomiseerd: onder andere voor cervix-uteri-carcinoom (6 studies, CR 79,6% versus 65,7%), recidief mammacarcinoom (6 studies, CR 61,6% versus 48,6%) en hoofd-halstumoren (9 studies, CR 75,3% versus 50,3%). Ook wordt in vier gerandomiseerde studies een klinisch relevant voordeel gezien van het toevoegen van hyperthermie aan chemotherapie. Dit is het meest relevant voor HIPEC bij ovariumcarcinoom, voor sarcomen en voor intravesicale applicatie bij niet-spierinvasieve blaastumoren. Er is zowel biologische rationale als bewijs uit (gerandomiseerde) studies voor de klinische effectiviteit van hyperthermie in combinatie met radiotherapie en/of chemotherapie.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2019;16:47–53)
Lees verderNTVO - 2019, nummer 1, february 2019
drs. S.W.M.C. Accord-Maass , drs. L.M. Boerman , dr. P. van der Meer , prof. dr. J.A. Gietema , dr. J.H. Maduro , dr. Y.M. Hummel , prof. dr. M.Y. Berger , prof. dr. G.H. de Bock , dr. A.J. Berendsen
Achtergrond: De behandeling voor borstkanker met chemotherapie en radiotherapie kan leiden tot cardiale disfunctie. Het is echter niet bekend hoe vaak en in welke mate dit voorkomt bij overlevers van borstkanker. Methoden: Voor dit cross-sectionele onderzoek zijn bij 80 huisartsen 350 vrouwen geïncludeerd die meer dan vijf jaar geleden in opzet curatief zijn behandeld voor borstkanker met chemo- en/of radio-therapie. Daarnaast zijn 350 vrouwen zonder een voorgeschiedenis van kanker van dezelfde leeftijd en huisartspraktijk geïncludeerd. De primaire uitkomstmaat was cardiale disfunctie, gedefinieerd als linkerventrikelejectiefractie (LVEF) <54% en een, voor leeftijd gecorrigeerde, diastolische disfunctie van het LV, beide gemeten met een echocardiogram. Secundaire uitkomstmaten waren NT-proBNP-waarden, nieuw gediagnostiseerde hart- en vaatziekten en cardiovasculaire medicatie. Resultaten: De mediane leeftijd ten tijde van de diagnose borstkanker was 63 (‘interquartile range’ (IQR) 57–68) jaar. Mediane follow-up na diagnose was 10 jaar (IQR 7–14). Een LVEF <54% was aanwezig bij 52 (15,3%) van de overlevers van borstkanker en bij 24 (7%) van de controles (OR 2,4; 95%-BI 1,4–4,0). De prevalence van LVEF van <50% of LV diastolische disfunctie toonden geen significant verschil. Wel waren bij de overlevers van borstkanker de NT-proBNP-waarden verhoogd, werden meer hart- en vaatziekten gediagnostiseerd en werd meer cardiovasculaire medicatie voorgeschreven in vergelijking met de controles. Deze associaties zijn significant en bleven significant na correctie voor relevante variabelen ten tijde van de diagnose en ten tijde van de follow-up. Conclusie: Op lange termijn hebben overlevers van borstkanker behandeld met chemo- en/of radiotherapie in vergelijking met controles een hogere kans op milde LV systoli sche disfunctie, hogere NT-proBNP-waarden en hart- en vaatziekten, ook na correctie voor cardiovasculaire risicofactoren. Bij het opstellen van een cardiovasculair risicoprofiel bij deze vrouwen dient men bewust te zijn van de mogelijke invloed van eerdere chemo- of radiotherapie.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2019;16:3–12)
Lees verderNTVO - 2019, nummer 1, february 2019
D.D. Wisselink B.Sc., drs. C.E.L. Klaver , drs. V.P. Bastiaenen , dr. P.J. Tanis
De ware incidentie van metachrone peritoneale metastasen van het coloncarcinoom is vooralsnog onbekend. De belangrijkste risicofactoren voor een peritoneaal recidief na curatieve resectie van het coloncarcinoom zijn gevorderde T- en N-status. Het paradigma in de behandeling van deze metastasen lijkt naar vroege detectie en preventie te verschuiven: bijvoorbeeld door middel van respectievelijk een ‘second look’-laparoscopie of het bepalen van circulerend tumor-DNA, en de profylactische toepassing van hypertherme intraperitoneale chemotherapie (HIPEC). Momenteel lopen hiernaar verschillende studies, waaronder de COLOPEC I- en II-studie. De noodzaak voor adequate follow-up- en behandelstrategieën voor deze patiëntengroep blijft hoog.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2019;16:13–8)
Lees verderNTVO - 2018, nummer 8, december 2018
dr. C.M. Segeren , W.L. Gianotten
Naarmate de overleving van kankerpatiënten toeneemt, is er meer aandacht voor de late gevolgen van kanker en de behandeling. Bijna alle soorten kanker en bijna alle interventies kunnen negatieve invloed hebben op seksualiteit, intimiteit en dus kwaliteit van leven van de patiënten en hun partners. Patiënten, maar ook oncologische professionals, voelen zich vaak ongemakkelijk bij dit thema. De professional moet proactief informatie geven over seksuele gezondheid en disfunctie als gevolg van kanker of de behandeling ervan. Dit artikel geeft concrete aanbevelingen hoe te discussiëren over seksualiteit en intimiteit met kankerpatiënten en partners.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2018;15:285–9)
Lees verder
Naar boven
