Longkankerscreening op afstand blijkt even effectief als persoonlijke consulten

november 2021 Zorg van de toekomst Willem van Altena

Longkankeronderzoeken kunnen even goed op afstand uitgevoerd worden als fysiek. Dat is de conclusie uit een Amerikaanse studie die onlangs werd gepresenteerd tijdens het congres van het American College of Surgeons.

Het ging om een nieuwe opzet van longkankeronderzoek, die was opgezet in het Temple University Hospital in Philadelphia (V.S.) om in te spelen op de effecten van de coronapandemie, die ziekenhuisbezoek sterk belemmerde. Dit ziekenhuis heeft relatief veel Afro-Amerikaanse patiënten, en in de VS is dat een groep patiënten die beduidend ondergediagnosticeerd en onderbehandeld blijft, zeker als het om longkanker gaat. Vergeleken met de bevolking als geheel lopen zwarte Amerikanen een grotere kans om aan longkanker te overlijden, en worden ze minder onderzocht en daardoor ook minder behandeld. De onderzoekers van het Temple University Hospital verwachtten dat door de pandemie de discrepantie zou toenemen, maar dat bleek niet het geval te zijn.

Longkanker wordt doorgaans pas in een laat stadium gediagnosticeerd, en dat is waarom het een van de dodelijkste kankers is. Wanneer de ziekte in een vroeg stadium wordt ontdekt is longkanker vaak goed te behandelen en zelfs te genezen. Maar volgens medeonderzoeker dr. Cherie Erken wordt maar 3 tot 6% van de mensen die baat zouden hebben bij een vroegtijdig longonderzoek daadwerkelijk gescreend.

Onderzoek uitgesteld

In de VS gold na de aanvang van de COVID-19 pandemie, begin 2020, dat longkankeronderzoek maar beter uitgesteld kon worden. Maar in het Temple University Hospital kozen artsen voor een andere aanpak en besloot men om longkankeronderzoek op afstand uit te voeren.

Voor het onderzoek werden data vergeleken van 673 patiënten die voordat de pandemie begon een eenmalig longkankeronderzoek (‘lung cancer screening, LCS) hadden gehad met die van 440 mensen die een eenmalig longkankeronderzoek via beeldbellen (‘single encounter telemedicine lung cancer screening’, SET-LCS),  hadden ondergaan na maart 2020.

In beide groepen werd gekeken naar etnische afkomst, opleidingsniveau, of mensen gerookt hadden, longkankerdiagnose en stadiering en mate waarin er follow-up onderzoek plaatsvond.

Het bleek dat er nauwelijks verschil was tussen de LCS-patiënten en de SET-LCS patiënten wat etnische afkomst betrof; in beide armen waren Afro-Amerikanen de grootste groep 52% en 37%). Wel was er een duidelijk verschil te zien waar het rookgedrag betrof: voor de pandemie had 65% van de onderzochte patiënten gerookt, na maart 2020 was dat 33%.

Geen significant verschil

De diagnose en stadiering liet ook geen significant verschil zien. Bij mensen die in stadium 1 gediagnosticeerd werden waren de percentages LCS versus SET-LCS 46,4% en 37%. Voor stadium 2 was dat 44% en 50,8%, voor stadium 3 5,3% en 7,6% en voor stadium 4 4,2% en 4,8%. Op basis van deze resultaten concluderen de onderzoekers uit Philadelphia dat teleconsulten net zo effectief zijn als fysieke consulten. De auteurs hopen dat longkankeronderzoek op afstand ook na de pandemie door blijft gaan omdat het een drempel wegneemt voor mensen die niet graag naar een ziekenhuis gaan. Ook bij andere kankers zoals borstkanker en colorectale kanker zouden teleconsulten een uitkomst kunnen bieden, denken zij.

Referentie

Margarinos JS, et al. Implementation of a Novel, Single-Encounter Telemedicine Lung Cancer Screening (SET-LCS) During Covid-19 Preserves Access among African Americans. Scientific Forum Presentation. American College of Surgeons Clinical Congress 2021.