Een nieuwe internationale behandelrichtlijn, die tot stand kwam op initiatief van de beweging Movember, wil een van de grootste taboes doorbreken als het gaat om mannen met prostaatkanker. Haast alle mannen die voor die ziekte behandeld worden of werden ervaren de nodige impact op hun seksleven, maar dat onderwerp komt niet of nauwelijks ter sprake in de spreekkamers. Hoofdboodschap van de nieuwe richtlijn: ‘dokter, maak seksualiteit bespreekbaar’.
Aan de internationale richtlijn ‘Guidelines for Sexual Healthcare for Prostate Cancer Patients’ is vijf jaar gewerkt door een internationaal team van artsen en experts. Veel mannen die een behandeling voor prostaatkanker doormaken houden daar seksuele problemen aan over. Soms gaat het om erectiestoornissen als gevolg van een operatie of bestralingen, soms gaat het om verlies van libido door hormoonbehandelingen, of om schaamte om het eigen lichaam, bijvoorbeeld als er borstgroei optreedt als gevolg van hormoonbehandelingen.
De behandelrichtlijn omvat 200 pagina’s en is gebaseerd op tal van internationale studies over effecten van alle behandelingen voor prostaatkanker op de seksualiteit van mannen. Het is geschreven voor huisartsen, verpleegkundigen, psychologen, urologen, oncologen en radiotherapeuten wereldwijd.
Het voornaamste probleem, dat tot wel 50% van alle prostaatkankerpatiënten treft die bestraald worden, zijn erectiestoornissen. Meestal treedt de schade pas op na 2 of 3 jaar, en niet tijdens het bestralingsproces. Vaak is de patiënt dan al uitbehandeld of in remissie, en kan hij nergens heen met zijn erectieklachten. En het blijkt dat veel mannen niet van tevoren voldoende gewezen worden op dit mogelijke probleem, en wat eraan te doen is als het zover komt.
Bij mannen die een gehele of gedeeltelijke prostaatverwijdering ondergaan kunnen de erectiestoornissen meteen al optreden, wanneer bij het verwijderen van de tumor ook bepaalde zenuwbanen doorgesneden raken. Het is eenvoudigweg niet altijd mogelijk om de zenuwen te ontzien bij een prostatectomie.
Hormoonbehandelingen zorgen voor weer andere problemen, zoals een verlies aan libido. Daarnaast kan er borstvorming bij de mannen optreden, terwijl de zaadballen en penis kleiner worden. Dat leidt vaak tot schaamte en onzekerheid bij de mannen.
De nieuwe richtlijn somt op welke behandelopties er zijn voor alle seksuele problemen die prostaatkankerpatiënten kunnen ervaren. Daarbij is maatwerk het devies: seksuele problemen en de oplossing ervan heeft alles te maken met iemand leeftijd, met de vraag of hij een partner heeft, en ook met de culturele en sociale achtergrond.
Voor erectieproblemen bestaan er medicijnen, zoals het welbekende Viagra, maar bij sommige mannen kan een vacuümpomp beter werken. Ook is er de optie waarmee mannen zelf rechtstreeks vloeistof in de zwellichamen van hun penis injecteren. En daarnaast zijn er ook mannen die besluiten om hun erectieproblemen te aanvaarden en hun seksleven op een andere wijze inkleden.
In de richtlijn is ook aandacht voor specifieke groepen, die wellicht een andere behandeling vragen. Mannen die seks hebben met mannen hebben mogelijk een andere kijk op hun seksualiteit dan heteroseksuele mannen. Daarnaast zijn er steeds meer transvrouwen die als man geboren zijn, en nog wel een prostaat bezitten en dus ook kanker kunnen krijgen. Deze groep heeft behoefte aan een specifieke aanpak.
De nieuwe richtlijn is vooral bedoeld als een oproep om behandelaars ertoe te bewegen om seksualiteit onderdeel van de consulten te maken. Artsen kunnen hun patiënten en hun eventuele partner beter vertellen wat er mogelijk kan gebeuren als gevolg van een prostaatkankerbehandeling. Daarnaast is het ook belangrijk dat behandelaars weten waarheen ze patiënten moeten doorverwijzen.
De nieuwe richtlijn zal regelmatig bijgewerkt worden en in verschillende talen vertaald en verspreid worden onder artsen in heel de wereld. Daarnaast is het de bedoeling om de richtlijn, die nu vooral tot stand is gekomen met inzichten uit de Westerse praktijk, ook meer toe te spitsen op patienten uit de Afrikaanse, Aziatische en Arabische wereld. En er komt een speciale versie in lekentaal waarmee de patienten zelf het gesprek over de toekomst van hun seksualiteit bij hun arts kunnen starten.
Referentie
Naar boven
