Nieuwe behandeling uitgezaaid melanoom op basis van eigen afweercellen mag in basispakket

december 2022 Zorginnovatie Willem van Altena
Medical 3D illustration of a cancer cell attacked by white blood cells with a cell surface

Vanaf 15 januari 2023 wordt TIL-therapie vergoed vanuit het basispakket. Zorginstituut Nederland heeft geconstateerd dat de behandeling toegelaten kan worden voor patienten met een agressief en moeilijk behandelbaar type melanoom.

TIL-therapie is een nieuwe behandeling voor mensen met een uitgezaaid melanoom, die niet geopereerd kunnen worden en bij wie een eerdere behandeling met immunotherapie niet is aangeslagen. TIL staat voor ‘tumorinfiltrerende lymfocyten’. Dit zijn witte bloedcellen die belangrijk zijn voor de afweer, de zogenoemde T-cellen.

Persoonlijk geneesmiddel

Voor deze behandeling worden T-cellen uit een uitzaaiing van een melanoompatiënt gehaald en in een laboratorium opgekweekt tot grote aantallen, en vervolgens worden die T-cellen teruggegeven aan de patiënt. Zo ontstaat een persoonlijk geneesmiddel met miljarden T-cellen die de kankercellen kunnen opruimen. Hierdoor kan de kanker afnemen of zelfs verdwijnen. De patiënt krijgt het geneesmiddel via een infuus toegediend, in combinatie met onder andere chemotherapie. De verwachting is dat 50 patiënten per jaar voor een TIL-behandeling in aanmerking komen.

Bijwerkingen

Uit de resultaten van onderzoek naar de effectiviteit van TIL-therapie concludeert het Zorginstituut dat TIL-therapie bewezen effectieve zorg is en uit het basispakket vergoed kan worden. In het onderzoek is TIL-therapie vergeleken met de immunotherapie ipilimumab. De effectiviteit van TIL-therapie is minstens net zo goed als die van ipilimumab. Beide behandelingen remmen de ziekte af. TIL-therapie heeft zelfs betere resultaten dan ipilimumab, maar ook meer ernstige bijwerkingen. Daarnaast is er volgens het Zorginstituut nog onvoldoende bewijs dat melanoompatiënten met TIL-therapie op termijn langer overleven dan met ipilimumab. Meer onderzoek is nodig om dat vast te stellen.

Ziekenhuisuitzondering

TIL-therapie is ontwikkeld door een aantal academische ziekenhuizen in Nederland onder leiding van het Antoni van Leeuwenhoek (AVL). De behandeling heeft geen marktvergunning. Daardoor mogen patiënten met een uitgezaaid melanoom in Nederland alleen met TIL behandeld worden met een zogenoemde hospital exemption (ziekenhuisuitzondering) die de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft goedgekeurd. De IGJ heeft onlangs toestemming voor de behandeling verleend op voorwaarde dat het geneesmiddel in Nederland is geproduceerd door het AVL of door de Stichting Sanquin Bloedvoorziening. De uitzondering geldt vanaf 15 januari 2023 voor 1 jaar. Op dezelfde datum gaat ook de vergoeding van TIL-therapie in.

Meer informatie

Lees het volledige standpunt aangaande TIL-therapie op de website van Zorginstituut Nederland

Maartje W. Rohaan, M.D., Troels H. Borch, M.D, Ph.D., Joost H. van den Berg, Ph.D., et al. Tumor-Infiltrating Lymphocyte Therapy or Ipilimumab in Advanced Melanoma. December 8, 2022. N Engl J Med 2022; 387:2113-2125. DOI: 10.1056/NEJMoa2210233

Podcast

Beluister ook deze podcast met prof. John Haanen over TIL.