Onderzoekers van Amsterdam UMC hebben achttien microRNAs geïdentificeerd die thermoradiotherapie bij lokaal gevorderde kanker significant kunnen versterken. Deze bevinding biedt nieuwe mogelijkheden voor patiënten die geen chemotherapie kunnen verdragen. Dr. B.C. Snoek en collega’s hebben deze doorbraak gerapporteerd in het tijdschrift Molecular Therapy Nucleic Acids, gepubliceerd op 5 maart 2025. Het onderzoeksteam ontdekte dat specifieke microRNAs het DNA-herstelmechanisme in kankercellen kunnen remmen, waardoor de effectiviteit van thermoradiotherapie toeneemt.
Chemoradiotherapie – de combinatie van bestraling met chemotherapie – is de standaardbehandeling voor lokaal gevorderde baarmoederhals- en hoofd-halskanker. Veel patiënten kunnen echter geen chemotherapie verdragen vanwege bijwerkingen of een kwetsbare gezondheid. Thermoradiotherapie, waarbij bestraling wordt gecombineerd met lokale, milde hyperthermie, is een klinisch gevalideerd alternatief dat beter wordt verdragen maar nog suboptimale resultaten oplevert.
De onderzoekers ontwikkelden een geavanceerd 3D-tumorsferoïde screeningsplatform om honderden microRNAs te testen op baarmoederhalskankercellen. MicroRNAs zijn kleine, niet-coderende RNA-moleculen die een centrale rol spelen in genregulatie en belangrijke componenten van de DNA-schaderespons in kanker kunnen beïnvloeden.
In totaal identificeerde het team 55 microRNAs met significant sensibiliserend potentieel, waarvan er 18 werden gevalideerd in tien aanvullende kankercellijnen, waaronder zes baarmoederhals- en vier hoofd-halskankercellijnen.
Functionele studies van zes microRNAs – miR-16, miR-27a, miR-181c, miR-221, miR-224 en miR-1293 – toonden aan dat deze het DNA-schadeherstel verminderden door de downregulatie van cruciale eiwitten zoals ATM, DNA-PKcs, Ku70/80 en RAD51. Deze eiwitten spelen een essentiële rol bij het herstellen van DNA-schade na bestraling.
De p-waarden en betrouwbaarheidsintervallen bevestigden de statistische significantie van deze bevindingen, hoewel de specifieke waarden niet in het abstract worden genoemd.
Interessant is dat differentiële expressie van miR-27a, miR-221 en miR-224 werd waargenomen tussen behandelingsgevoelige en behandelingsresistente patiënten. Dit suggereert dat deze microRNAs potentiële biomarkers zijn voor het voorspellen van de behandelingsrespons bij patiënten met baarmoederhalskanker.
Deze bevinding opent de deur naar meer gepersonaliseerde behandelingsstrategieën, waarbij bepaalde microRNA-expressiepatronen kunnen helpen voorspellen welke patiënten het meeste baat zullen hebben bij thermoradiotherapie.
In Nederland worden jaarlijks ongeveer 800 nieuwe gevallen van baarmoederhalskanker en 3000 gevallen van hoofd-halskanker gediagnosticeerd. De huidige Nederlandse richtlijnen voor lokaal gevorderde baarmoederhalskanker bevelen chemoradiotherapie aan als eerstelijnsbehandeling, maar erkennen thermoradiotherapie als alternatief voor patiënten die geen chemotherapie kunnen verdragen.
Hoewel veelbelovend, moet worden opgemerkt dat dit onderzoek nog in een vroeg stadium is. Verdere studies zijn nodig om de optimale toedieningsmethoden voor microRNA-sensitizers te bepalen en hun veiligheid en werkzaamheid in klinische omgevingen te bevestigen.
Naar boven
