Mannen die veel hoogbewerkt voedsel eten hebben hoger risico op darmkanker, vrouwen niet

september 2022 Beter Leven Willem van Altena
Unealthy lifestyle habits and obesity and bad health concept. Hands holding fast junk food, bag habits, waste of time. Flat cartoon vector illustration.

Mannen die veel hoogbewerkt voedsel eten lopen daardoor mogelijk een hoger risico op darmkanker. Dat is de conclusie uit een studie uit Boston (V.S.) die onlangs verscheen in medisch vaktijdschrift British Medical Journal.

De mannen die het meeste hoogbewerkt voedsel aten bleken 29% keer meer kans op darmkanker te hebben dan mannen die er minder van aten. Opmerkelijk genoeg blijkt het verhoogde kankerrisico bij vrouwen die veel hoogbewerkt voedsel eten niet waarneembaar te zijn.

Volksgezondheid

Hoofdauteur is dr. Lu Wang, postdoctoraal fellow aan de Friedman School of Nutrition Science, verbonden aan Tufts University. “Ons onderzoek levert bewijs voor een mogelijk verband tussen hoogbewerkt voedsel en colorectale kanker. Het is in het belang van de volksgezondheid om mensen te leren hun consumptie van bepaalde soorten hoogbewerkt voedsel te matigen.”

Onder hoogbewerkt voedsel bevinden zich veel snacks en bakkerswaren, zoals koek, gebak, zoutjes en chips. Maar ook toetjes, zuivelproducten, sauzen en kant- en klaar maaltijden. Vaak bevatten deze producten grote hoeveelheden suiker, bewerkte zetmelen, zout, olie, vet en ‘verkeerd’ cholesterol. Stuk voor stuk stoffen die bijdragen aan gewichtstoename en obesitas, en met name dat laatste is een welbekende risicofactor voor darmkanker. “Bovendien bevatten deze producten doorgaans weinig gezonde nutriënten, vezels en bioactieve bestanddelen zoals mineralen en vitaminen”, licht Wang toe.

Yoghurt

Waarom hetzelfde voedsel bij mannen voor een verhoogd risico op darmkanker zorgt, maar niet bij vrouwen is niet duidelijk. Wang oppert: “Een mogelijke verklaring kan liggen in het feit dat vrouwen andere types hoogbewerkt voedsel eten dan mannen, met een andere samenstelling. Vrouwen eten bijvoorbeeld meer hoogbewerkte zuivelproducten zoals yoghurt, en mogelijk gaan die de schadelijke invloed van ander hoogbewerkt voedsel tegen. Maar er is verder onderzoek nodig om de exacte reden te achterhalen voor het verschil tussen de seksen.”

In de cohortstudie van Wang en collega’s vulden gedurende ruim 25 jaar meer dan 200.000 Amerikanen die werkzaam zijn in de zorg (waarvan 160.000 vrouwen) om de 4 jaar vragenlijsten in waarin ze aangaven hoe vaak ze bepaalde producten uit een lijst van 130 consumeren. Vervolgens werden de mensen in vijf groepen onderverdeeld al naar gelang de hoeveelheid hoogbewerkt voedsel zij eten.

Magnetronmaaltijden

In de follow-up periode van ruim 25 jaar werden er 1.294 gevallen van colonkanker bij mannen vastgesteld, en 1.922 bij vrouwen. De mannen die in het hoogste kwintiel wat betreft hun consumptie van hoogbewerkt voedsel bleken het grootste risico op colorectale kanker te hebben. Grootste boosdoeners waren suikerrijke (fris-)dranken, kant-en-klare producten en hoogbewerkt vlees, kip of vis. Het toegenomen risico werd vooral waargenomen bij darmkanker in het distale, laatste deel van de colon. Bij vrouwen werd op zich geen toegenomen risico op colonkanker over het totale aantal gezien, maar er was wel een verhoogd risico te zien bij vrouwen die vaker magnetronmaaltijden aten. De uitkomsten bleven overeind, ook na meeweging van andere risicofactoren voor colonkanker zoals etniciteit, rook- en alcoholgedrag, lichaamsbeweging en kanker in de familie.

Groeiende berg bewijs

De studie is de laatste in een gestaag groeiende berg wetenschappelijk bewijs dat onderschrijft dat hoogbewerkt voedsel voor gezondheidsproblemen kan zorgen. Van sommige toevoegingen is bekend dat ze kanker kunnen veroorzaken, zoals nitraten en nitriet, dat aan vlees wordt toeevoegd om het langer houdbaar te maken, of heterocyclische aminen, die vrijkomen als vlees op hoge temperatuur wordt verhit. Er is ook toenemend bewijs dat chemicaliën in hoogbewerkt voedsel het microbioom in de darmen negatief kunnen beïnvloeden. Dat kan leiden tot chronische inflammaties, en mogelijk op den duur ook op darmkanker.

Referentie

Lu Wang, et al. Association of ultra-processed food consumption with colorectal cancer risk among men and women: results from three prospective US cohort studies. BMJ 2022; 378 doi: https://doi.org/10.1136/bmj-2021-068921 (Published 31 August 2022)