Krachttraining, maar niet eiwitsuppletie, verhoogt spierfunctie bij prostaatkankerpatiënten op ADT

januari 2023 Wetenschap Dominique Vrouwenvelder
Male hands holding prostate cancer awareness ribbon with mustache

Prostaatkankerpatiënten die androgeendeprivatietherapie (ADT) ondergaan verliezen vanwege hun lage androgeenspiegels vaak spiermassa en krijgen daar meer vetmassa voor in de plaats. Een manier om dat tegen te gaan is krachttraining. Onderzoekers van de Universiteit van Maastricht en het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) veronderstelden dat eiwitsuppletie de voordelen van langdurige krachttraining kan vergroten.

Androgeendeprivatietherapie (ADT) is een belangrijke pijler in de behandeling van gelokaliseerde hoogrisico, lokaal gevorderde en gemetastaseerde prostaatkanker (PCa). Het werkingsmechanisme van ADT is gebaseerd op verlaging van de androgeenspiegel tot castratieniveau, omdat androgenen de groei van prostaattumoren stimuleren. Hoewel ADT de overleving aanzienlijk verbetert, heeft de daling van de androgeenspiegel veel nadelige gevolgen, zoals het verlies van vetvrije massa en een toename van de lichaamsvetmassa.

Krachttraining en eiwitten

Krachttraining is een effectieve manier om leeftijdsgebonden verlies van spiermassa en kracht bij gezonde oudere volwassenen tegen te gaan. Ook bij PCa-patiënten die ADT ondergaan is krachttraining effectief gebleken om de vetvrije massa en de spierkracht in de ledematen te vergroten. Zodoende lijkt krachttraining ook bij deze doelgroep de afname van spiermassa te verminderen en de toename in vetmassa te verminderen.

Eiwitsuppletie tijdens langdurige krachttraining leidt tot een grotere toename van spiermassa en kracht bij zowel jonge als oudere gezonde volwassenen in vergelijking met geen eiwitsuppletie. Men zou kunnen veronderstellen dat eiwitsuppletie ook de anabole effecten van krachttraining bij PCa-patiënten met ADT kunnen vergroten.

Methode

Zestig prostaatkankerpatiënten die ADT kregen werden willekeurig toegewezen aan 20 weken krachttraining met suppletie van 31 gram wei-eiwit (EX+PRO; n=30) of placebo (EX+PLA; n=30), die onmiddellijk na de training en elke avond voor het slapen werd ingenomen. Een aparte controlegroep (CON; n=36) kreeg alleen gebruikelijke zorg.

Op baseline en na 20 weken werden de lichaamssamenstelling (via dual-energy X-ray absorptiometry), spiermassa (via computertomografiescan), spierkracht (via 1-repetitie maximale krachttests), fysieke prestaties (via Timed Up and Go Test, 30-seconden Chair Stand Test en Stair Climb Test), aerobe capaciteit (via cardiopulmonale inspanningstest) en gebruikelijke voedingsinname (via voedingsdagboek) beoordeeld.

Resultaten

Na 20 weken was spiermassa en spierkracht toegenomen bij EX+PRO en EX+PLA en afgenomen bij CON. De totale vetmassa en het vetpercentage namen toe in EX+PRO en CON, maar niet in EX+PLA. Fysieke prestaties waren niet significant veranderd in de tijd in beide groepen. De aerobe capaciteit bleef behouden in EX+PLA, terwijl deze afnam in EX+PRO en CON.

De gebruikelijke eiwitinname (zonder supplementen) bedroeg gemiddeld >1,0 g/kg lichaamsgewicht per dag, zonder verschillen in de tijd of tussen de groepen.

Conclusies

De auteurs concluderen dat krachttraining bij prostaatkankerpatiënten de nadelige effecten van ADT op lichaamssamenstelling, spiermassa, spierkracht en aërobe capaciteit tegengaat, zonder extra voordelen van eiwitsuppletie.

Referenties

Houben LHP, Overkamp M, van Kraaij P, et al. Resistance Exercise Training Increases Muscle Mass and Strength in Prostate Cancer Patients on Androgen Deprivation Therapy. Med Sci Sports Exerc. 2022 Dec 14.