Experimenteel geneesmiddel tegen kanker lijkt bij dieren ook ruggenmergschade te repareren

juli 2022 Medisch onderzoek Willem van Altena
3D Illustration Concept of Spinal Cord Vertebral Column of Human Skeleton System Anatomy

Een nieuw geneesmiddel van AstraZeneca, dat wordt ontwikkeld als mogelijk geneesmiddel voor bepaalde typen kanker, blijkt wellicht ook inzetbaar te zijn bij de reparatie van zenuwschade aan het ruggenmerg. Onderzoekers van de universiteit van Birmingham (Groot-Brittannië) publiceerden onlangs uitkomsten van hun research in vakblad Clinical and Translational Medicine.

Het gaat om de stof AZD1390, die bij proeven met gekweekte cellen en met proefdieren in staat blijkt te zijn zenuwschadete repareren. Door de reactie op DNA-schade in zenuwcellen te blokkeren wordt en regeneratie van beschadigde zenuwen gestimuleerd. Hetzelfde onderzoeksteam had eerder dit jaar ook al een andere medicijnkandidaat van AstraZeneca (AZD1236) onderzocht, dat eveneens ruggenmergschade kan verminderen, in dit geval door de inflammatierespons te blokkeren. AstraZeneca sponsort de onderzoeken in het kader van hun Open Innovations Programme.

Reparatiemechanisme

AZD1390 is ontwikkeld om ATM-afhankelijke signalatie te blokkeren en daarmee de reparatie van ‘double strand breaks’ (DSB), een bepaald soort DNA-schade. Die blokkade maakt kankercellen ontvankelijker voor radiotherapie. Het DNA reparatiemechanisme (DNA Damage Response System, DDR) wordt geactiveerd zodra er DNA-schade optreedt, zoals DSBs in het genoom. Dit fenomeen doet zich voor bij een aantal soorten kanker, maar ook bij ruggenmergschade.

De onderzoekers uit Birmingham vroegen zich af of de voortdurende activering van DDR mogelijk de reparatie van zenuwschade aan het ruggenmerg verhindert. Mogelijk zou dan blokkeren van het DDR-mechanisme de regeneratie van zenuwcellen juist kunnen stimuleren. In experimenten met gekweekte cellen bleek AZD1390 inderdaad de groei van zenuwcellen te stimuleren, en blokkeerde het de ATM-kinase signaleringsroute, een belangrijk aspect van het DNA-reparatiemechanisme.

Geen verschil

In muismodellen werd vervolgens het effect van AZD1390 onderzocht op ruggenmergschade. Het bleek dat een orale behandeling met AZD1390 tot een significante onderdrukking van de ATM-kinase signaleringsroute leidde. Er werd tevens regeneratie van zenuwen waargenomen nabij de locatie van de ruggenmergschade, en deze zenuwen bleken in staat te zijn signalen als het ware over de schadelocatie heen te zenden en zo de gevolgen van de ruggenmergschade te neutraliseren. Vier weken nadat de ruggenmergschade was aangebracht bleek er geen waarneembaar verschil te zijn in het motorisch functioneren van gezonde dieren en de met AZD1390 behandelde dieren.

Referentie

Ahmed, Z. and Tuxworth, R.I. (2022), The brain-penetrant ATM inhibitor, AZD1390, promotes axon regeneration and functional recovery in preclinical models of spinal cord injury. Clin. Transl. Med., 12: e962. https://doi.org/10.1002/ctm2.962

Meer informatie over AZD1390 is te vinden op de website van AstraZeneca.