In 2018 heeft het platform Oncologie – SONCOS van de Federatie Medisch Specialisten (FMS) een wittevlekken-analyse laten uitvoeren binnen een selectie van ongeveer 30 tumorspecifieke oncologische richtlijnen. De evaluatie is door het Kennisinstituut van de FMS uitgevoerd en daaruit kwam naar voren dat de actualiteit en kwaliteit van de oncologische richtlijnen tekortschoot: slechts 2% (!) van de meer dan 1.000 richtlijnmodules voldeed aan de kwaliteitscriteria. Vanuit het ministerie van VWS is er sinds 2020 budget toegevoegd aan de Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS) en die gelden zijn bestemd om de kwaliteit van de oncologische richtlijnen te verbeteren. Sindsdien is door alle betrokkenen hard gewerkt om de kwaliteit en actualiteit van de oncologische richtlijnen te verbeteren.
Ten behoeve van een rapportage aan de subsidieverstrekker heeft het platform oncologie – SONCOS recentelijk opnieuw een evaluatie uitgevoerd om na te gaan of de kwaliteit van de oncologische richtlijnen is verbeterd sinds het ter beschikking stellen van het extra budget.
Voor deze tussentijdse evaluatie is gekeken naar de oncologische richtlijnprojecten die tussen 2018 en april 2022 zijn opgeleverd, gestart of goedgekeurd, en worden gesubsidieerd met SKMS-projectgelden. De nieuw opgeleverde modules moeten onder voorwaarden van de SKMS allemaal voldoen aan de internationaal gestelde kwaliteitseisen voor richtlijnen en die zijn in lijn met de criteria zoals die in de wittevlekken-analyse zijn gehanteerd. Daarom is nu alleen gekeken naar de actualiteit van de huidige richtlijnen/ richtlijnmodules.
In de periode 2018 tot april 2022 zijn in totaal 56 oncologische richtlijnprojecten goedgekeurd. Deze 56 revisieprojecten zijn opgeleverd, gestart of moeten nog starten. Binnen de selectie van tumorspecifieke richtlijnen (n=26), die eerder waren geëvalueerd, zijn SKMS-subsidies verstrekt voor 36 richtlijnprojecten. Daarnaast zijn nog 20 projecten gestart en 14 daarvan betreffen revisies van richtlijnen die ook als tumorspecifiek kunnen worden aangemerkt. In deze tussentijdse evaluatie ligt de focus op de tumorspecifieke richtlijnen die in de oorspronkelijke witte-vlekken-analyse zijn geanalyseerd.
Tabel 1 is een overzicht van de huidige actualiteit van de eerder geëvalueerde 26 tumorspecifieke richtlijnen. Op één richtlijn na (richtlijn anuscarcinoom) zijn er sinds 2018 projecten goedgekeurd voor alle tumorspecifieke richtlijnen. Deze 36 projecten resulteren in 306 actuele richtlijnmodules. Daarmee stijgt het percentage modules dat aan alle kwaliteitseisen voldoet van 2% naar 28%. Per richtlijn varieert dit percentage van 5% (mammacarcinoom) tot 96% (hoofd-halstumoren). Voor 17 van de tumorspecifieke richtlijnen is meer dan 20% van de modules herzien of in herziening en voor zeven van de tumorspecifieke richtlijnen is zelfs meer dan 50% herzien of in herziening.
Er zijn flinke stappen gezet in het verbeteren van de actualiteit en kwaliteit van de oncologische richtlijnen. Daarbij mag worden aangenomen dat met deze projecten de hoogst geprioriteerde modules van een richtlijn zijn/worden herzien. Het kan zeker zo zijn dat relatief oude modules nog steeds actueel zijn en dus geen herziening nodig hebben en het is niet per se het streven om een herzieningspercentage van 100% per richtlijn te halen. Desalniettemin missen we informatie over de kwaliteit van 70% van de modules die niet geactualiseerd zijn sinds 2018. Idealiter zal het overgrote deel van de modules per richtlijn regelmatig moeten worden herzien vanwege nieuwe ontwikkelingen of moeten worden geaccordeerd als onveranderd actueel.
Een verbetering van de kwaliteit van de tumorspecifieke richtlijnen is na drie jaar extra SKMS-subsidie zichtbaar. Vanwege de grote omvang van veel oncologische richtlijnen is dit relatief veel. Maar het is ook duidelijk dat we nog niet klaar zijn. Per richtlijn zal moeten worden bepaald hoeveel modules nog moeten worden herzien om actueel en van goede kwaliteit te zijn. Daarnaast zullen we ons inspannen om het up-to-date houden van de richtlijnen beter te borgen.
Naar boven
