Wat is peniskanker?
Deze zeldzame vorm van kanker wordt gekenmerkt door een ongeremde deling van de huidcellen van de penis. Dit type kanker ontstaat in de cellen van de voorhuid. Zodra de tumor groter wordt, kan deze doorgroeien in andere weefsels, waaronder de eikel. De kans op uitzaaiingen neemt daarmee ook toe. Peniskanker wordt ook wel peniscarcinoom genoemd.
De penis vormt samen met de balzak en de prostaat de mannelijke geslachtsorganen. De penis bevat drie zwellichamen. De voorhuid is een los stuk huid dat de eikel beschermt. Deze eikel is onderdeel van een van de zwellichamen. Het kan voorkomen dat de voorhuid om medische of religieuze redenen wordt verwijderd. Dit heet een besnijdenis of circumcisie.
Er zijn verschillende soorten peniskanker:
In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 130 mannen de diagnose peniskanker. Het aantal mannen met peniskanker neemt de afgelopen jaren toe. Dit type kanker komt voornamelijk voor bij mannen die ouder zijn dan 60 jaar. De overleving van patiënten met peniskanker is de afgelopen jaren niet verbeterd. De 5-jaarsoverleving van patiënten met een stadium I-tumor is 90 procent. Bij mannen met een stadium IV-tumor daalt dit tot 17 procent.
De meeste mannen met een beginnende tumor op de penis, zullen dit merken door een rode plek, wrat, zweer of verdikking. Deze zit meestal tussen de eikel en de voorhuid. In plaats van dat deze plek na verloop van tijd verdwijnt, blijft deze groeien. Deze afwijking kan irritatie veroorzaken, maar is in de meeste gevallen niet pijnlijk.
Andere klachten die patiënten kunnen hebben zijn:
Er is geen eenduidige oorzaak aan te wijzen voor het ontstaan van peniskanker. Er zijn wel een aantal risicofactoren bekend die de kans op tumorvorming in de penis vergroten:
Mocht de huisarts vermoeden dat een patiënt mogelijk peniskanker heeft, zal hij eerst lichamelijk onderzoek verrichten. Hij zal hierbij het gebied rondom de afwijking bekijken en ook de lymfeklieren in de liezen onderzoeken. Mochten er aanwijzingen zijn voor peniscarcinoom, dan volgt een verwijzing naar een uroloog of een dermatoloog. De specialist herhaalt het lichamelijke onderzoek, maar verricht ook aanvullende onderzoeken om er zeker van te zijn of er sprake is van de aandoening. Dit zijn mogelijk een biopsie, schildwachtklierprocedure, echografie van de lymfeklieren in de lies, CT-scan, PET-CT-scan of MRI-scan.
Bij een biopsie wordt er een stukje weefsel van de afwijking weggenomen voor verder onderzoek. Bij een schildwachtklierprocedure wordt de lymfeklier onderzocht die als eerste het lymfevocht uit de tumor opvangt. Hiervoor wordt een kleine hoeveelheid radioactieve vloeistof in de tumor en het gebied eromheen ingespoten. Deze vloeistof stroomt dan naar de dichtstbijzijnde lymfeklier en die wordt zichtbaar tijdens radiologisch onderzoek. Deze klier zal dan onder verdoving worden verwijderd voor verder onderzoek.
Bij peniskanker wordt gebruikt gemaakt van een TNM-classificatie. De T staat hierin voor de uitbreiding van de primaire tumor (eerst ontstane tumor). De N geeft aan of er uitzaaiingen zijn gevonden in de lymfeklieren en de ernst hiervan. De M geeft aan of er in andere organen uitzaaiingen zijn gevonden.
Op basis van deze classificatie, kan de tumor in een van de onderstaande stadia worden verdeeld:
Ook de differentiatiegraad van de tumor is van belang voor de behandeling en prognose. Deze kan worden bepaald door middel van een biopt van de tumor. Een biopt is een stukje weefsel dat tijdens een kleine ingreep wordt weggehaald en onder de microscoop kan worden onderzocht. De differentiatiegraad zegt iets over in hoeverre de kankercellen nog op normale cellen lijken.
Wanneer alle onderzoeken zijn afgerond en alle kenmerken van de tumor zijn vastgesteld, stelt een team van specialisten een behandelplan op. In het geval van peniskanker zijn er een laserbehandeling, cryoablatie, operatie, bestraling en chemotherapie mogelijk.
Wanneer de tumor in een vroeg stadium wordt ontdekt is er een laserbehandeling of cryoablatie mogelijk. Bij een laserbehandeling wordt de tumor door middel van een laser weggesneden. Bij cryoablatie wordt de tumor bevroren en sterven de kankercellen vanzelf af.
Is er sprake van een tumor in een verder gevorderd stadium, dan zal de specialist de tumor operatief verwijderen of bestraling adviseren. Als er uitzaaiingen zijn gevonden in de lymfeklieren, dan worden die ook meestal verwijderd. Er wordt alleen chemotherapie geadviseerd in de hogere stadia van peniskanker.
Naar boven