Borstkanker bij mannen: onderschatte ziekte omgeven door onbekendheid en taboes

oktober 2020 Opinie Willem van Altena
Breast cancer ribbon on male chest

Oktober is de internationale borstkankermaand, dat is bekend. Ook dit jaar zijn er weer veel acties en infocampagnes, onder meer door Pink Ribbon. Slechts weinig mensen weten echter dan ook mannen borstkanker kunnen krijgen. Om die reden is 7 oktober uitgeroepen tot BorstkankerMAN-dag.

De hoop is dat de bekendheid over het bestaan van borstkanker bij mannen toeneemt. Dat is ook de reden dat de website www.mannenmetborstkanker.nl in het leven is geroepen. Volgens prof. Eveline Bleiker, lid van de werkgroep Borstkanker bij mannen, beseffen de meeste mannen niet dat ook zij borstkanker kunnen krijgen. “Als mannen een knobbeltje voelen en niet weten dat het ernstig kan zijn, denken ze; ‘laat maar zitten’’’, zegt zij. “Dat zorgt ervoor dat de diagnose veel later wordt gesteld en dat heeft ongunstige gevolgen voor de prognose.”

Taboe

Het is daarom belangrijk om mensen bewust te maken van het feit dat mannen ook borstkanker kunnen krijgen en dat ze op tijd naar de dokter gaan. Want vroege opsporing kan leiden tot tijdige behandeling en daarmee betere overleving. Daarnaast is het ook belangrijk dat het onderwerp uit de taboesfeer komt. Mannen die door de ziekte getroffen worden ervaren een taboe om over de ziekte te praten. Bleiker: “Ik ken een patiënt die door de negatieve reacties maar vertelde dat hij prostaatkanker had omdat dat geaccepteerder is.”

Gestage groei

Borstkanker komt veel minder bij mannen voor dan bij vrouwen. In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 15.000 vrouwen de diagnose borstkanker, tegenover ongeveer 140 mannen. Daarnaast zijn mannen ouder op het moment van diagnose, gemiddeld 68 jaar. Maar dat komt ook doordat er voor vrouwen een bevolkingsonderzoek borstkanker bestaat, dat tot eerdere diagnoses leidt. Het is wel zo dat het aantal mannen met borstkanker gestaag groeit: van 47 patiënten in 1989 naar 139 in 2019, meldt Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL).

Borstkanker bij mannen kent vaak een ernstiger ziekteverloop dan bij vrouwen en dat komt mede doordat de ziekte doorgaans pas in een gevorderd stadium ontdekt wordt. Bij vrouwen wordt de ziekte in 40% van de gevallen in het vroegste stadium ontdekt, bij mannen is dat 33%. Bij 41% van de mannen is de kanker tot stadium 2 gevorderd, bij vrouwen is dat 33%. Mede doordat mannen ouder zijn bij diagnose en de tumor vaker verder gevorderd is, is de 10-jaarsoverleving bij mannen 5 procent lager dan bij vrouwen.

Behandeling

De behandeling van borstkanker bij mannen is niet helemaal hetzelfde als bij vrouwen. Bij de laatsten wordt vaak een borstsparende operatie uitgevoerd, maar bij mannen is doorgaans een volledige amputatie aan de orde. Daarnaast worden mannen in 83% van de gevallen met hormonen behandeld, tegen 55% van de vrouwen. De laatste jaren beginnen borstbesparende operaties ook bij mannelijke borstkankerpatiënten ingezet te worden, en ook borstreconstructie behoort soms tot de mogelijkheden. Het is zelfs mogelijk om een realistische surrogaattepel aan te brengen en borsthaar te tatoeëren.

Oorzaken

Voor zover bekend, kan een gezonde leefstijl het risico op borstkanker verminderen. Maar dat wil niet zeggen dat borstkanker het gevolg is van ongezond leven. Bij mannen die borstkanker krijgen, kan ook een verstoring meespelen in het evenwicht tussen de vrouwelijke hormonen (oestrogenen) en de mannelijke hormonen (androgenen). Een dergelijke verstoring kan het gevolg zijn van bijvoorbeeld levercirrose of teelbalafwijkingen. Ook mannen met het Syndroom van Klinefelter hebben een iets verhoogd risico om borstkanker te krijgen, maar die kans is nog steeds gering. Radiotherapie van de borstwand in het verleden (zoals bijvoorbeeld bij de ziekte van Hodgkin) kan eveneens een verhoogd risico op borstkanker geven.

Momenteel lopen er in Nederland meerdere studies naar mannen met borstkanker. Deze zullen in de toekomst meer inzicht verschaffen in deze patiëntengroep en in de eventuele mogelijkheden tot verbetering van de diagnostiek en behandeling.

Meer informatie

Lees meer over borstkanker bij vrouwen en mannen in de Oncopedia van NTVO.

Lees meer cijfers en achtergronden over borstkanker bij mannen en vrouwen op de website van IKNL in het rapport ‘Borstkanker in Nederland’ 

Speciaal voor mannelijke patiënten, hun naasten en zorgverleners bestaat de website ‘Mannen met borstkanker’.

Lees meer over het onderzoek studie naar mannen met borstkanker op kanker.nl