Articles

Revisie van de richtlijn ‘Zorg in de stervensfase’

NTVO - jaargang 20, nummer 6, december 2023

prof. dr. L. van Zuylen , dr. J. van Esch , S. Kobes , I. van Voorthuizen , W. van der Geugten , drs. M. Slager , L. de Jong MSc, dr. L. Tulner , drs. A. Rothengatter-Ophof , drs. T. Efthymiou , drs. M. Tenk , M.S. Vos , I. Rietkerk , drs. I. van Trigt , E. Lemmens-Sauter , dr. A. de Graeff

SAMENVATTING

De richtlijn ‘Zorg in de stervensfase’ van 2010 is herzien door een commissie die bestond uit leden die waren gemandateerd door diverse wetenschappelijke, beroeps- en patiëntenverenigingen. Voor de beantwoording van de uitgangsvragen van alle modules is aangesloten op het literatuuronderzoek dat is gedaan tot 2014 ten behoeve van de richtlijn ‘Care of dying adults in the last days of life’ van het ‘National Institute for Health and Care Excellence’ (NICE). Aan de hand van een knelpuntenanalyse zijn uitgangsvragen geformuleerd over markering van de stervensfase, gebruik van opioïden bij dyspneu, behandeling van pijn, preventie en behandeling van reutelen en kunstmatige vochttoediening. Deze uitgangsvragen zijn ‘evidence-based’ uitgewerkt met een systematisch literatuuronderzoek vanaf 2014. De andere onderdelen van de richtlijn zijn ‘consensus-based’ herzien. In het artikel wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste aanbevelingen van de richtlijn.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2023;20:230–6)

Lees verder

Revisie van de richtlijnen ‘Jeuk, hik en overmatig zweten bij patiënten in de palliatieve fase’

NTVO - jaargang 19, nummer 3, mei 2022

dr. A. de Graeff , dr. B. Betzel , dr. T.M. Bisseling , dr. L. Brouwer-Hol , dr. C.M.C. le Clercq , drs. T.M. van Dun , drs. M.T.W. Gaastra , drs. A. Horikx , drs. H.A.M. van Maanen , A.R. Schrijver , dr. H.B. Thio , drs. I.D. van Trigt , dr. C.A. van den Berg-Verberkt

SAMENVATTING

De richtlijnen ‘Jeuk, hik en overmatig zweten bij patiënten in de palliatieve fase’ zijn in 2020 en 2021 herzien. De leden van de werkgroepen waren gemandateerd namens diverse wetenschappelijke, beroeps- en patiëntenverenigingen. Aan de hand van een knelpuntenanalyse zijn uitgangsvragen geformuleerd over:

  • Bij jeuk: lokale en systemische behandeling.
  • Bij hik: acupunctuur en medicamenteuze behandeling.
  • Bij overmatig zweten: behandeling van opvliegers en medicamenteuze behandeling.

Deze uitgangsvragen zijn evidence-based uitgewerkt. De andere onderdelen van de richtlijnen zijn consensus-based herzien. In dit artikel wordt een kort overzicht gegeven van de belangrijkste aanbevelingen van de richtlijnen.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2022;19:99–104)

Lees verder

Revisie richtlijn Hersenmetastasen: waarom multidisciplinair overleg noodzakelijk is

NTVO - 2020, nummer 5, august 2020

dr. J.M.M. Gijtenbeek , dr. L.G.H. Dewit , ir. K.J.A. van Elst , dr. R.H. Enting , drs. C.S. Gathier , dr. A. de Graeff , J. Heessels-Smetsers , dr. L.E.L. Hendriks , J.J.M.G. Jacobs-van Leur , dr. F.J. Lagerwaard , dr. R.D.S. Nandoe Tewarie , prof. dr. M. Smits , dr. F.Y.F.L. de Vos , dr. J.D. Zindler , Dr. J. Buddeke

SAMENVATTING

De overleving van patiënten met kanker is toegenomen door nieuwe behandelingen specifiek gericht op unieke patiënt- en tumorkarakteristieken. De langere overleving van patiënten leidt tot een langer ziektebeloop en daardoor stijging in de incidentie van hersenmetastasen. Door ontwikkelingen in de neurochirurgie, radiotherapie en systemische therapie zijn er meer behandelmogelijkheden voor patiënten met hersenmetastasen en is een gecoördineerde multidisciplinaire aanpak noodzakelijk om een op maat gesneden behandelplan vast te stellen. De richtlijn Hersenmetastasen uit 2011 was aan revisie toe. Op initiatief van de Landelijke Werkgroep Neuro-Oncologie (LWNO), met medewerking van meerdere wetenschappelijke en patiëntenverenigingen, ondersteund door het Kennisinstituut, is de richtlijn in 2020 herzien. In dit artikel wordt een kort overzicht gegeven van de belangrijkste nieuwe aanbevelingen uit de richtlijn en wordt de noodzaak tot multidisciplinaire samenwerking benadrukt.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2020;17:193-5)

Lees verder

Modulaire revisie van de richtlijn ‘Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker’

NTVO - 2020, nummer 2, april 2020

dr. A. de Graeff , prof. dr. M.H.J. van den Beuken-Erverdingen , dr. M.J.M.M. Giezeman , drs. H.M. Klaren-Florijn , B. Kramp , drs. M.J.M. Martens , drs. M.J. Oortman , drs. P. Oosterhof , prof. dr. A.K.L. Reyners , M.A.S. Schielke , drs. M.C. Sieders , dr. M.F.M. Wagemans , drs. M.G. Gilsing , drs. I. van Trigt

SAMENVATTING

De richtlijn ‘Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker’ (laatste versie 2015) is in 2019 modulair herzien en samengevoegd met de richtlijn ‘Pijn in de palliatieve fase’. De leden van de werkgroep zijn gemandateerd namens diverse wetenschappelijke, beroeps- en patiëntenverenigingen. De modules over nietmedicamenteuze behandeling, medicamenteuze behandeling, invasieve behandeling en speciale patiëntengroepen zijn ‘evidence-based’ herzien. Sommige andere ‘consensus-based’ modules zijn herzien of nieuw toegevoegd. In dit artikel wordt een kort overzicht gegeven van de meest relevante veranderingen, nieuwe modules en belangrijkste aanbevelingen van de nieuwe richtlijn.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2020;17:66–9)

Lees verder

Revisie van de richtlijn ‘Ileus bij patiënten met kanker in de palliatieve fase’

NTVO - 2018, nummer 8, december 2018

dr. A. de Graeff , drs. E.B.L. van Dorst , dr. H.C.A.M. van Rijswijk , drs. R.W.M. Schrauwen , dr. M.W.J. Stommel , drs. B.J.P. Vis-Janssens de Varebeke , T. van Wijnen-van den Bogert , prof. dr. L. van Zuylen , B.C.M. Borggreve

Samenvatting

De richtlijn ‘Ileus bij patiënten met kanker in de palliatieve fase’ is in 2018 herzien. De leden van de werkgroep zijn gemandateerd namens diverse wetenschappelijke, beroeps- en patiëntenverenigingen. Aan de hand van een knelpuntenanalyse zijn uitgangsvragen geformuleerd over chirurgie, stentplaatsing, maaghevel en medicamenteuze behandeling met octreotide en scopolaminebutyl. Deze uitgangsvragen zijn ‘evidence-based’ uitgewerkt. De andere onderdelen van de richtlijn zijn ‘consensus-based’ herzien. In dit artikel wordt een kort overzicht gegeven van de belangrijkste veranderingen en aanbevelingen van de richtlijn.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2018;15:302–5)

Lees verder

Algemene principes van palliatieve zorg

NTVO - 2017, nummer 2, march 2017

dr. A. de Graeff , drs. A.P. Jobse , prof. dr. S.C.C.M. Theunissen , drs. M.M.J.D. Verkuijlen , prof. dr. K.C.P. Vissers , Z. Zlickz , drs. M.G. Gilsing

Samenvatting

Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten (kinderen en volwassenen) en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard. In dit artikel wordt ingegaan op de algemene principes van palliatieve zorg.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2017;14:62–5)

Lees verder

Revisie van de richtlijn ‘Dyspneu in de palliatieve fase’

NTVO - 2016, nummer 2, march 2016

dr. A. de Graeff , drs. A.A.F. Baas , E. Jordens , drs. A. Kodde , drs. P.J. Schimmel , dr. J. Vlayen , drs. M.G. Gilsing

Samenvatting

De richtlijn ‘Dyspneu in de palliatieve fase’ is in 2015 herzien. De leden van de werkgroep waren gemandateerd namens diverse wetenschappelijke, beroeps- en patiëntenverenigingen. Aan de hand van een knelpuntenanalyse zijn uitgangsvragen geformuleerd. De uitgangsvragen over niet-medicamenteuze en medicamenteuze symptomatische behandeling van dyspneu zijn ‘evidence-based’ uitgewerkt. In het artikel wordt een kort overzicht gegeven van de belangrijkste conclusies en aanbevelingen van de richtlijn.

(NED TIJDSCHR ONCOL 2016;13:53–6)

Lees verder