Nederlandse Kankeratlas laat grote verschillen tussen regio’s zien in prevalentie 24 soorten kanker

januari 2023 Beter Leven Willem van Altena

Het Integraal Kankercentrum Nederland IKNL lanceert de Nederlandse Kankeratlas. Een digitaal naslagwerk waarin iedereen kan zien waar in welke gemeenten en regio’s bepaalde kankersoorten veel of juist weinig voorkomen.

In de Nederlandse Kankeratlas worden de 24 meest voorkomende soorten kanker in kaart gebracht. Zo kan in een oogopslag gezien worden waar welke vorm van kanker vaker voorkomt, of juist minder vaak. Voor een aantal van de kankersoorten is variatie per regio te zien en voor andere niet of nauwelijks. Voor alle kanker samen is nauwelijks variatie te zien tussen gebieden in Nederland.

Per regio, gebaseerd op de eerste drie cijfers van een postcode, wordt in de Kankeratlas aangegeven of het aantal diagnoses van een bepaalde kankersoort hoger is, lager of gelijk aan wat we verwachten op basis van het Nederlands gemiddelde. Waar mogelijk wordt in de Kankeratlas onder de knop ‘info kankersoorten’ aanvullende informatie per kankersoort gegeven over waar de variatie te zien is en waardoor de variatie kan komen.

  • Longkanker

Longkanker komt in sommige regio’s meer voor dan in andere. In grote steden zijn er zelfs verschillen op wijkniveau te zien, en dat wordt verklaard door verschillen in hoeveel mensen in het verleden hebben gerookt. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we, dat zo’n 80% van de longkankerdiagnoses veroorzaakt wordt door roken, zo’n 10% door luchtverontreiniging door bijvoorbeeld verkeer, houtstook en radongas en van de andere 10% zijn de factoren nog onbekend.

  • Huidkanker
    Het zal waarschijnlijk geen verrassing zijn dat aan de kust meer huidkanker (met name melanoom) voorkomt dan gemiddeld in Nederland. Dat heeft alles te maken met de sterkere zonkracht langs de kust, en het de tijd die mensen op het strand doorbrengen.
  • Baarmoederhalskanker
    De regionale verschillen waar het baarmoederhalskanker betreft worden toegeschreven aan de mate waarin in bepaalde regio’s wordt meegedaan aan het bevolkingsonderzoek. In gebieden waar minder vrouwen zich laten checken is de prevalentie hoger.
  • Mesothelioom
    Een andere kankersoort die in sommige regio’s veel meer dan landelijk gemiddeld voorkomt is mesothelioom, beter bekend als asbestkanker. Deze dodelijke vorm van kanker komt opvallend veel voor in de Rotterdamse haven, en ook rond Velsen en Beverwijk, waar de metaalfabriek van Tata Steel opereert.

Met de Nationale Kankeratlas kunnen er op regionaal niveau preventiebeleidsmaatregelen genomen worden om de impact van kanker te reduceren, is de verwachting bij IKNL. KWF heeft al aangegeven gerichte investeringen te willen doen aan de hand van de gegevens uit de atlas. De atlas biedt GGD’en en gemeenten op basis van data ook een extra inbreng bij het vormgeven van het regionale preventiebeleid, om zo de ongelijke kans op het krijgen van kanker in heel Nederland terug te brengen.

Australië

De Nederlandse Kankeratlas van IKNL is gebaseerd op de Australische Kankeratlas, gemaakt door Cancer Council Queensland, University of Technology (QUT) en FrontierSI. De geschatte cijfers die getoond worden in de Nederlandse Kankeratlas zijn berekend op basis van gegevens uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) en populatiegegevens van het CBS, met behulp van geavanceerde statistische modellen en geografische analyses, ontwikkeld door statistici van QUT en Cancer Council Queensland.

Meer informatie

Iedereen kan de Nederlandse Kankeratlas raadplegen via www.iknl.nl/kankeratlas. Op deze pagina is ook meer achtergrondinformatie te vinden, een video met uitleg en antwoorden op veel gestelde vragen.