Nederlandse Kanker Agenda moet achterstand ten opzichte van Europese kankerzorg doen verkleinen

november 2023 Opinie Willem van Altena

De Nederlandse Kanker Agenda is een feit. Onlangs vond de lancering plaats van dit initiatief, waarbinnen ruim 100 organisaties (waaronder onderzoeksinstellingen, patiënten-, zorg- en maatschappelijke organisaties, belangenbehartigers, financiers en overheden) hun krachten en expertise bundelen. In een jaar tijd zijn 20 concrete doelen en een eerste aanpak opgesteld voor de komende tien jaar. Naast zorg richt de agenda zich nadrukkelijk ook op preventie en kwaliteit van leven, waarmee het belang van de mens nog meer centraal wordt gezet.

European Beating Cancer Plan

De Nederlandse Kanker Agenda (NKA) is de nationale invulling van het ‘European Beating Cancer Plan’. Een gezamenlijke Nederlandse aanpak is om meerdere redenen hard nodig. In Europees verband staat Nederland er namelijk helemaal niet goed op: er sterven 8% meer Nederlanders aan kanker dan gemiddeld in Europese landen en het aantal nieuwe diagnoses is hier 15% hoger. En dat terwijl er hier juist 60% meer geld wordt uitgegeven aan kankerzorg dan gemiddeld. Er gaat dus iets niet zoals het zou moeten.

Kanker is doodsoorzaak nummer 1 in Nederland. Maar liefst 1 op de 2 Nederlanders krijgt ooit in het leven kanker. De ziekte heeft niet alleen een enorme impact op patiënten en hun naasten, maar ook op de maatschappij en de zorg. En het aantal kankerpatiënten neemt alleen maar toe. Nu al leven 850.000 mensen met of na kanker, en dat kan in 2032 uitgroeien tot 1,4 miljoen. De komende 10 jaar neemt het aantal nieuwe diagnoses toe naar jaarlijks 156.000. Terwijl KWF net heeft uitgerekend dat 40.000 gevallen per jaar te voorkomen zijn door gericht preventiebeleid. Roken alleen al blijkt verantwoordelijk voor ruim 16.000 kankerdiagnoses per jaar.

Nederlands Kanker Collectief

Nederland is het enige land in Europa dat niet in opdracht van de overheid een nationaal plan heeft opgesteld. De NKA is samengesteld en wordt uitgevoerd door een unieke alliantie van organisaties uit de hele samenleving. Het Nederlands Kanker Collectief (een initiatief van IKNL, NFK en KWF) is ontstaan vanuit het besef dat kanker een maatschappelijke opgave is, dat te groot is om door één partij op te lossen. Het voordeel van dit collectief is dat het onafhankelijk is van politieke bewegingen, maar wel ondersteund wordt door een kamerbrede meerderheid. Het resultaat is een breed gedragen, samenhangende aanpak met concrete acties voor het leven voor, met en na kanker.

Vreemde situatie

Johan van de Gronden, directeur KWF, namens de drie initiatiefnemers: “Gelukkig komt er vandaag een einde aan de vreemde situatie dat Nederland als enige hoge inkomensland niet beschikt over een nationale aanpak kankerbestrijding. Fijn dat demissionair minister Kuipers dit maatschappelijk initiatief omarmt. Voor de formatietafel hebben we nu een doordacht plan liggen met een breed draagvlak. Wat je ook hebt gestemd, de kans dat je de diagnose kanker eens in je leven te horen krijgt, is gestegen naar 1 op de 2. We moeten gewoon alles uit de kast halen om kanker waar het maar kan te voorkomen en patiënten uitzicht te bieden op de best mogelijke behandeling.”

Hoewel het Rijk niet de aanjager van de Nederlandse Kanker Agenda is, is demissionair minister Ernst Kuipers er niet minder positief over. “De Nederlandse Kanker Agenda is hard nodig om de toenemende impact van kanker te verminderen. In de eerste plaats moet preventie, vroegdiagnostiek en bevolkingsonderzoek verbeteren. Meer aandacht is nodig voor het groeiend aantal mensen dat leeft met kanker, dus ook in de palliatieve fase. En om optimale kankerzorg te kunnen blijven bieden, is samenwerking via oncologische netwerkzorg essentieel. We moeten ons realiseren dat de maatregelen die nu worden genomen en de impact die nu wordt gemaakt, de komende 50 jaar effect hebben op mensen die leven met kanker. Als demissionair minister van VWS geef ik graag de aanzet om de gestelde doelen te effectueren.”

20 doelen

In de Nederlandse Kanker Agenda zijn 20 doelen geformuleerd met actieplannen rondom preventie, erfelijkheid, vroege opsporing, diagnostiek, behandeling, follow-up & palliatieve zorg en kwaliteit van leven. Vijf van deze doelen worden de eerste periode uitgelicht en krijgen van het collectief als eerste aandacht. Dat zijn: rookgedrag, vroege opsporing, zeldzame kankers, late gevolgen en werk en kanker.

Meer informatie

Bekijk hier de Nederlandse Kanker Agenda in zijn geheel

Foto: damaman/Shutterstock