SAMENVATTING
In de radiotherapie voor kankerbehandeling is er momenteel een grote behoefte aan op maat gemaakte aanvullende ondersteunende apparatuur om gepersonaliseerde therapie aan te bieden, bijvoorbeeld weefsel-equivalente 3D-vormen die op de huid worden geplaatst (bolus) voor het vormgeven van de 3D-dosismodellering in de tumor en omliggende normale weefsels. Er is ook een grote behoefte aan complexe fantomen en patiënt-realistische fantomen die bijvoorbeeld in een CT-beeld sterk lijken op een echte patiënt. Dit is nodig om de optimalisatie, kalibratie en kwaliteitscontrole van de complexe apparatuur die wordt gebruikt in radiotherapie voor beeldvorming en bestraling mogelijk te maken. Tegelijkertijd verdwijnen klassieke mechanische werkplaatsen uit radiotherapieklinieken door de hoge kosten. Het uitbesteden van de productie van dit soort apparatuur aan de medische industrie is kostbaar en tijdrovend. In deze leemte springt nu 3D-printen. Al lang bekend van het maken van figuurtjes en andere objecten voor de hobbyprinter, onlangs hebben 3D-printtechnieken ook hun weg gevonden naar de radiotherapie. Er is een zeer breed scala aan betaalbare printers beschikbaar, evenals een breed scala aan materialen om te printen, maar bijna geen enkele daarvan is momenteel geoptimaliseerd voor beeldvorming of dosimetrische doeleinden. Dit artikel beschrijft de 3D-printrevolutie in de radiotherapie en geeft voorbeelden van de rol ervan bij het maken van ondersteunende apparatuur en fantomen, evenals bij ‘rapid prototyping’ van nieuwe apparatuur (snel vervaardigen van een eerste prototype en dan snel komen tot een prototype dat kan worden getest). Het bespreekt ook de leercurve en enkele van de obstakels die nog moeten worden genomen voordat deze techniek op grote schaal kan worden ingezet in de radiotherapie.
(NED TIJDSCHR ONCOL 2025;22:68–75)
