Bloedtest kan vroege opsporing van kanker sneller, makkelijker en goedkoper maken

januari 2024 Zorg van de toekomst Willem van Altena

Een belangrijke ontwikkeling in kankerdetectie staat voor de deur, waarbij een eenvoudige bloedtest niet alleen verschillende vormen van kanker kan identificeren, maar ook vroegtijdige tekenen van kwaadaardige cellen kan opsporen, zonder de noodzaak van invasieve procedures zoals coloscopieën of puncties. Onderzoekers van de universiteit van Ohio hebben de ‘multi-cancer early detection’ (MCED) test ontwikkeld, en die blijkt wel 18 types kanker uit het bloed te kunnen herkennen, vaak al in een vroeg stadium, en zonder invasieve, onprettige en dure onderzoeken zoals coloscopieën of puncties. Het onderzoek is onlangs verschenen in BMJ Oncology.

De wetenschappers uit Ohio hebben tien specifieke bloedeiwitten geïdentificeerd, specifiek voor mannen en vrouwen, die cruciale informatie verschaffen over de aanwezigheid van vroege kankervormen in organen door het hele lichaam. Deze bloedtest vertoont veelbelovende mogelijkheden met de potentie om achttien verschillende tumoren op te sporen.

Gerichter screenen

Het onderzoek benadrukt de significante verschillen tussen kanker bij mannen en vrouwen, waaronder de leeftijd waarop de ziekte zich manifesteert, het type kanker en genetische mutaties die het risico vergroten. Met biomarkers voor mannen en vrouwen afzonderlijk kunnen specialisten in de toekomst gerichter screenen.

De bloedtest analyseert de biologische voetafdruk die elke tumor achterlaat terwijl deze groeit. Meer dan 3000 proteïnen in het bloed werden geanalyseerd, en tien bloedeiwitten bleken cruciaal in het onderscheiden van kankerpatiënten van gezonde individuen. Deze waarden tonen aan of iemand lijdt aan een van de achttien onderzochte vormen van de ziekte en welke soort het precies is.

Juiste kankersoort

De MCED-test toonde een opvallende effectiviteit in het detecteren van kanker in de stadia I, II en III, met het hoogste detectievermogen in de vroege fase. Bij mannen werd 93 procent van de tumoren in stadium I ontdekt, bij vrouwen gebeurde dit in 84 procent van de gevallen. In 99 procent van de positieve testen wees de test de juiste kankersoort aan.

Hoewel de test veelbelovend is, erkennen de onderzoekers de onbekendheid met de precieze samenstelling van eiwitten geproduceerd en uitgestoten door verschillende organen en cellen. Met vervolgonderzoek hopen ze een betrouwbare, schaalbare bloedtest voor vroege kankerdetectie te ontwikkelen. De onderzoekers denken dat de verschillen in biologische voetafdrukken van tumoren bij mannen en vrouwen meer inzicht zullen verschaffen in seksespecifieke verschillen bij kankersoorten, genetische mutaties en de leeftijd waarop de ziekte zich openbaart.

Referentie

Budnik B, Amirkhani H, Forouzanfar MH, et alNovel proteomics-based plasma test for early detection of multiple cancers in the general populationBMJ Oncology 2024;3:e000073. doi: 10.1136/bmjonc-2023-000073