Antibiotica op maat verkleint infectierisico bij patiënten die prostaatbiopsie ondergaan

januari 2023 Medisch onderzoek Willem van Altena
Person - medical specialist or doctor, shows to patient anatomical location of urine bladder and prostate relative to body with a realistic model of organ. Concept photo for use in urology, anatomy

Onderzoekers van Radboudumc in Nijmegen hebben een manier ontdekt om antibiotica op maat toe te dienen aan mannen die een prostaatbiopsie ondergaan. Bij die procedure worden de mannen preventief met antibiotica behandeld om het infectierisico te verkleinen, maar een nadeel daarvan is dat er mogelijk resistentie kan optreden bij de darmbacteriën. Een artikel over het onderzoek werd recent gepubliceerd door vakblad Clinical Infectious Diseases.     

Bij een prostaatbiopsie wordt weefsel uit de prostaat weggenomen, doorgaans door een procedure waarbij de arts door de darmwand heen de prostaat aanprikt. Bij die handeling kunnen darmbacteriën in de prostaat of urinewegen terecht komen en een infectie veroorzaken, en om die reden krijgen de patiënten preventief antibiotica toegediend, in de vorm van ciprofloxacine. Uitgerekend bij dat antibioticum blijkt resistentie van de darmbacteriën vaak op te treden. Dat leidt tot meer infecties na een prostaatbiopsie, met mogelijk sepsis, ziekenhuisopname en zelfs de dood tot gevolg.  

Studieopzet

In een studie aan Radboudumc werden mannen die een prostaatbiopsie ondergingen in twee groepen verdeeld. De ene groep werd met ciprofloxacine behandeld, de andere groep onderging eerst een onderzoek van de darmflora om te zien of er sprake was van resistente bacteriën. Was dat het geval, dan kregen die patiënten een antibioticabehandeling op maat. In deze tweede groep bleken 2,5% infecties op te treden binnen zeven dagen na de biopsie, in de groep met de standaardbehandeling was dat 4,3%.

Wanneer de onderzoekers alleen keken naar de groep die het standaard antibioticum kreeg, kwam er ook een duidelijk verschil naar voren. Daar kreeg 14,7% van de mannen met ongevoelige darmbacteriën een infectie, versus 2,4% van de mannen met gevoelige darmbacteriën. Dit betekent dat patiënten met ongevoelige darmbacteriën die het standaard antibioticum kregen, zes keer meer kans hadden op een infectie na prostaatbiopsie dan patiënten met gevoelige darmbacteriën.

De Nijmeegse onderzoekers stellen wel vast dat zelfs met antibiotica op maat het aantal infecties niet nul is, wat het wel zou moeten zijn. Waarom dat zo is moet verder onderzocht worden. Daarnaast kan de darm ook met jodium gedesinfecteerd worden in plaats van met antibiotica, en mogelijk kan dat als alternatieve of aanvullende behandeling ingezet worden.  

Referentie

Tops SC, Kolwijck E, Koldewijn EL, et al. Rectal culture-based versus empirical antibiotic prophylaxis to prevent infectious complications in men undergoing transrectal prostate biopsy: a randomized, non-blinded multicenter trial. Clin Infect Dis. 2022 Nov 24:ciac913. doi: 10.1093/cid/ciac913. Epub ahead of print. PMID: 36419331.