Nauwkeurigere prostaatkankerdiagnostiek met behulp van nieuw STAR-CAPS-systeem

januari 2021 Kliniek in Praktijk Willem van Altena
Nurse holding an anatomical model of male pelvis. Isolated on white background.

Prostaatkanker is wereldwijd één van de meest voorkomende vormen van kanker bij mannen. Het is een zeer heterogene vorm van kanker met verschillende verschijningsvormen die elk hun eigen prognose kennen en om een specifieke behandeling vragen. Sommige vormen van prostaatkanker zijn weinig agressief, andere zijn gevaarlijker en zaaien sneller uit naar andere organen en weefsels.

Wat de aanpak van prostaatkanker bemoeilijkt is het feit dat er geen specifieke biomarkers zijn die het type en stadium van prostaatkanker adequaat aantonen. Behandeling van prostaatkanker berust daarom vooral op prognostische variabelen die gebaseerd zijn op een classificatiesysteem met vier stadia, en op factoren als de ‘Gleason grade’ en het gehalte van prostaat-specifiek antigeen (PSA).

Verbeterde diagnostiek

Recent heeft de American Joint Committee on Cancer (AJCC) een nieuw classificatiesysteem ontwikkeld voor verbeterde diagnostiek van prostaatkanker. Een studie van een team uit Michigan onder leiding van prof. dr. Robert T. Dess, gepubliceerd in JAMA Oncology, beschrijft een multinationale cohortstudie waarin onderzoekers een nieuw klinisch prognostisch groepsclassificatiesysteem hebben ontwikkeld dat wereldwijd kan worden gebruikt voor patiënten met niet-uitgezaaide prostaatkanker.

Voor het nieuwe model, genaamd STAR-CAP, zijn data gebruikt van bijna 20.000 prostaatkankerpatiënten. De onderzoekers menen voldoende klinisch bewijs te leveren voor sterke prognostische eigenschappen van STAR-CAP waardoor het als nieuw classificatiesysteem kan dienen bij prostaatkanker. Dr. Robert Dess, professor in radiatieoncologie, zegt dat het nieuwe classificatiesysteem helpt bij het maken van verbeterde prognose van prostaatkanker en zo zorgt dat de behandelend arts de patiënt meer duidelijkheid kan geven over toekomstige behandelingen.

Puntensysteem

Het STAR-CAP-systeem is gebaseerd op een puntensysteem. Patiënten met een niet-uitgezaaid prostaatcarcinoom krijgen punten op basis van aantal variabelen zoals leeftijd, Gleason grade of mate van celafwijkingen in de prostaat, tumoromvang, en PSA-waarden. Voor elke categorie kregen patiënten een score van 0 tot en met 8. Op basis van het aantal punten categoriseert het STAR-CAP-systeem patiënten in drie verschillende groepen, die elk weer in drie subgroepen uiteen vallen.

Resultaten

Tijdens het onderzoek werden data van 19.684 patiënten met prostaatkanker onderzocht over een periode van 10 jaar. De gemiddelde follow up was 71,8 maanden, 4.078 (20,7%) patiënten werden meer dan 10 jaar lang gevolgd. Verder werden 12.421 patiënten behandeld met prostatectomie en 7.263 met radiotherapie. De 10-jarige prostaatkankermortaliteit was bij het STAR-CAP-systeem hoger dan in het oude prognosesysteem. Een significant deel van het totaal aantal patiënten werd echter geclassificeerd in een lager stadium: 22% van de patiënten werd dankzij het nieuwe model van het hoogste stadium (3A) naar het laagste stadium (1A) geplaatst. Volgens Dess geeft de nieuwe, nauwkeurigere classificatie patiënten en artsen meer zekerheid om toekomstige behandelingen en levensvooruitzichten vast te stellen.

Het STAR-CAP-scoringssysteem kan wereldwijd gebruikt worden door artsen en onderzoekers. Volgens dr. Robert Dess kan gebruikt gemaakt worden van dit systeem totdat genomics of moleculaire imaging zodanig ver zijn ontwikkeld om het huidige classificatiesysteem te verbeteren.

Referentie

Development and Validation of a Clinical Prognostic Stage Group System for Nonmetastatic Prostate Cancer Using Disease-Specific Mortality Results From the International Staging Collaboration for Cancer of the Prostate JAMA Oncol. 2020;6(12):1912-1920. doi:10.1001/jamaoncol.2020.4922