Bloed in de ontlasting: zijn het onschuldige aambeien of is het kanker?

maart 2021 Beter Leven Willem van Altena
A man in a white shirt holds on to the anus the concept of pain in the rectum, hemorrhoids, diarrhea, constipation, paraproctitis

Pijn bij het naar de wc gaan, bloed in de ontlasting: wanneer zijn het aambeien en wanneer is het misschien kanker? De twee aandoeningen kunnen soms dezelfde symptomen geven, maar zijn totaal verschillend. En hoewel aambeien veel vaker voorkomen dan kanker is het verstandig om toch even naar de huisarts te gaan, zeker als er sprake is van bloedingen.

Aambeien zijn opgezette aderen rond de anus en in het rectum. Die kunnen geïrriteerd raken en jeuken, pijn doen of bloeden. Bij kanker gaat het om ongebreidelde celgroei. Dat kan om de anus of endeldarm gaan, of de dikke darm.

Factoren en symptomen die kunnen wijzen op mogelijke aambeien zijn:

  • Historie: heb je eerder aambeien gehad, heb je last van constipatie, moet je vaak persen bij het naar de wc gaan, ben je zwanger? Al die factoren kunnen aambeien veroorzaken.
  • Voel je een opgezette bult bij de rand van je anus, of kun je een opgezwollen ader zien met behulp van een spiegel?
  • Als de symptomen alleen tot pijn, jeuk of bloed in de ontlasting beperkt blijven en niet erger worden, of met andere symptomen gepaard gaan wijst dat eerder op aambeien dan op kanker.

Factoren en symptomen die eerder in de richting van kanker wijzen zijn:

  • Leeftijd: colorectale kanker treft doorgaans vooral mensen van 50 en ouder.
  • Historie: heb je familieleden die ooit kanker hebben gehad?
  • Roken

Signalen voor kanker

Colonkanker gaat doorgaans pas gepaard met merkbare symptomen als de ziekte al is voortgeschreden. Daarom bestaat er in ons land een bevolkingsonderzoek darmkanker, waarbij iedereen van 55 jaar en ouder om de twee jaar wordt uitgenodigd zich te laten testen. Als darmkanker in een vroeg stadium wordt ontdekt is de ziekte vaak nog te genezen.

Signalen dat er mogelijk kanker in het spel is zijn:

  • Teerachtige ontlasting
  • Bloed in de ontlasting
  • Bloedingen uit het rectum
  • Voortdurende aandrang om naar de wc te gaan
  • Druk of pijn in de onderbuik
  • Vermoeidheid of zwakte
  • Langdurige verandering in de ontlasting, zoals diarree of verstopping
  • Gewichtsverlies zonder aanleiding
  • Misselijkheid

Risicofactoren

In principe kan iedereen gedurende zijn leven aambeien krijgen, al is er wel een relatie met leeftijd te zien. Risicofactoren die de kans op aambeien vergroten zijn:

  • Zwangerschap of obesitas, die zorgen voor meer druk op de endeldarm
  • Te weinig voedingsvezels in het dieet
  • Te hard persen bij het naar de wc gaan
  • Een sedentaire levensstijl met weinig lichaamsbeweging

Er zijn ook risicofactoren aan te wijzen als het om kanker gaat, hoewel kanker een zeer complexe ziekte is die vaak meer dan een oorzaak kent.

Bij anuskanker kunnen de volgende risicofactoren meespelen:

  • Leeftijd: darmkanker treft vooral mensen van boven de 55.
  • Een historie van het humaan papillomavirus (HPV)
  • Roken
  • Chronische beschadiging van de anus

Risicofactoren voor colonkanker zijn:

  • Overgewicht of obesitas
  • Colonkanker of een andere vorm van kanker in de familie
  • Een dieet rijk aan gebakken en gefrituurd voedsel
  • Roken
  • Veel alcohol consumeren
  • Leeftijd

Anuskanker is relatief makkelijk vast te stellen door een huisarts. Als er sprake is van een uitgroeisel bij de anus die duidelijk geen aambei is, dan kan de huisarts de patiënt doorsturen naar het ziekenhuis voor een biopsie. Colonkanker is moeilijker te diagnosticeren. Een arts zal er alert op zijn als een patiënt wel last heeft van bloedingen, maar geen zichtbare aambeien heeft. En ook wanneer aambeibehandelingen geen effect hebben gaan er alarmbellen rinkelen. Vaak wordt er dan een bloedonderzoek gedaan, en een colonoscopie, vaak gecombineerd met een biopsie.

Behandeling

Aambeien laten zich doorgaans goed behandelen, en het veranderen van de leefgewoonten speelt daar een grote rol in.

  • Eet meer vezelrijk voedsel, zoals groenten en volkorenproducten
  • Probeer niet te hard te persen bij het naar de wc gaan
  • Doe iets aan hardlijvigheid
  • Doe meer aan lichaamsbeweging
  • Gebruik aambeienzalf
  • Neem af en toe een warm zitbad

Als dat allemaal niets uithaalt, dan is een operatie een optie, waarbij de aambei door een chirurg wordt verwijderd.

De behandeling van colonkanker, rectumkanker en anuskanker is veel ingrijpender en hangt af van het soort kanker, de locatie ervan en het ontwikkelingsstadium. Daarnaast speelt ook de algehele gezondheid van de patiënt een rol. Behandelopties bij kanker zijn:

  • Operatieve verwijdering van de tumoren
  • Chemotherapie
  • Radiotherapie
  • Immuuntherapie of doelgerichte therapie

Daarnaast zijn er vaak extra behandelingen nodig om de bijwerkingen van bijvoorbeeld chemotherapie tegen te gaan.

Het advies is hoe dan ook om bij bloed in de ontlasting of bloedingen uit het rectum meteen naar de dokter te gaan.

Meer informatie

Lees meer over kanker in de Oncopedia van NTVO:

Darmkanker
Anuskanker

Lees meer over aambeien op de website van de Maag Lever Darm Stichting.