Bevolkingsonderzoek darmkanker mogelijk nog nauwkeuriger dankzij nieuwe test

juli 2021 Beter Leven Willem van Altena
Plastic kit.

Onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek, het Amsterdam UMC en Erasmus MC hebben een nieuwe test ontwikkeld om darmkanker op te sporen. Daarbij wordt niet alleen naar bloed in de ontlasting gekeken, maar ook naar twee eiwitten die met de ziekte geassocieerd worden. Op die manier kunnen gevorderde poliepen, een voorstadium van kanker, gesignaleerd worden. Vaktijdschrift Annals of Internal Medicine besteedde aandacht aan het Nederlandse onderzoek.

Bevolkingsonderzoek

De nieuwe test heeft de naam mtFIT gekregen en is een uitgebreidere versie van de bestaande FIT-test, die wordt gebruikt bij het bevolkingsonderzoek darmkanker. FIT staat voor fecale immunochemische test. Elke Nederlander tussen 55 en 75 jaar oud wordt om het jaar uitgenodigd om deel te nemen aan dit onderzoek, en kan een fecesmonster insturen. Wordt daar bloed in aangetroffen, dan wordt de inzender opgeroepen voor nader onderzoek in de vorm van een coloscopie. Worden er dan poliepen aangetroffen, dan kunnen die al tijdens de coloscopie verwijderd worden.

Dit najaar start een grote klinische studie waarvoor 13.000 deelnemers aan het bevolkingsonderzoek darmkanker worden uitgenodigd, om naast de standaard FIT-test ook de nieuwe mtFIT-test te ondergaan. Mochten de resultaten van die studie eveneens goed zijn, dan wordt de mtFIT testmethode onderdeel van het bevolkingsonderzoek. De onderzoekers verwachten dat er dan, meer nog dan nu, tumoren al in het poliepstadium ontdekt zullen worden en meteen bij de coloscopie al verwijderd kunnen worden.

Lagere incidentie

Vergeleken met de FIT-test laat mtFIT betere resultaten zien. Beide testen zijn in staat om darmkanker in 80% van de gevallen te herkennen. En ook als het om vals-positieve uitslagen gaan scoren mtFIT en FIT hetzelfde, namelijk 3,4%. Maar als het gaat om gevorderde darmpoliepen, wat gezien wordt als een hoog-risico voorstadium van kanker, is de gevoeligheid van mtFIT 38%, tegenover 28% voor de FIT-methode. De onderzoekers stellen dat mtFIT kan zorgen voor een 12% lagere incidentie van darmkanker, en dat leidt uiteindelijk ook tot een 8% lagere sterfte door darmkanker.

Wat de mtFIT onderscheidt is dat er niet alleen naar het eiwit hemoglobine wordt gezocht, dat onderdeel is van het bloed, maar ook naar twee andere eiwitten. Er waren in eerder onderzoek al 29 eiwitten geïdentificeerd die meer voorkomen in de ontlasting van mensen met darmkanker of gevorderde darmpoliepen dan bij gezonde mensen. De wetenschappers hebben vervolgens 10 van deze 29 eiwitten nader onderzocht, en daar zijn nu 2 eiwitten uitgekomen die in de mtFIT test als marker worden gezien voor verdachte poliepen: calprotectine en serpine F2.

Referentie

De Klaver W, Wisse PHA, van Wifferen F, et al. Clinical Validation of a Multitarget Fecal Immunochemical Test for Colorectal Cancer Screening : A Diagnostic Test Accuracy Study. Ann Intern Med. 2021 Jul 20. doi: 10.7326/M20-8270. Epub ahead of print. PMID: 34280333.