Deelname aan het bevolkingsonderzoek darmkanker vermindert de kans op overlijden aan deze ziekte met bijna 45%. Dat blijkt uit een grootschalige, onafhankelijke evaluatie van het Erasmus MC in opdracht van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), waarmee opnieuw het grote belang van vroegtijdige opsporing en preventie wordt onderstreept.
Sinds 2014 ontvangen Nederlanders van 55 tot en met 75 jaar elke twee jaar een uitnodiging om thuis een immunochemische ontlastingstest te doen. Deze test spoort microscopisch bloed in de ontlasting op, als marker voor colorectale maligniteiten of voorstadia ervan. De studie includeerde meer dan zes miljoen deelnemers die minimaal éénmaal de test ontvingen; primaire eindpunt was de relatieve verandering in sterfte door colorectale kanker vanaf het moment van landelijke start tot 2025. Secundaire eindpunten bestonden uit incidentie van late-stadium-kankerdiagnoses en kosteneffectiviteit van het programma.
Uit de evaluatie blijkt dat deelname aan het bevolkingsonderzoek het risico op overlijden aan darmkanker met 45% verlaagt (hazard ratio 0,55; betrouwbaarheidsinterval en exacte p-waarden: ik weet het niet). Dit effect was groter bij mannen dan vrouwen. Bovendien was het risico op een laat-stadium (stadium III/IV) colorectale kanker diagnose 21% lager bij deelnemers dan niet-deelnemers. In 2023 nam 67,2% van de uitgenodigden deel aan de screening. Opvallend is dat juist mannen, bij wie vaker darmkanker wordt gevonden en voor wie de sterftedaling het sterkst is, minder vaak deelnemen.
Het Erasmus MC rekende uit dat de jaarlijkse kosten van het bevolkingsonderzoek rond de 32 miljoen euro liggen, terwijl hiermee 104 miljoen euro aan duurdere behandelingen en zorguitgaven worden bespaard; dit resulteert in een netto kostenbesparing van 72 miljoen euro per jaar voor de gezondheidszorg. Deze financiële winst is een bijkomend voordeel van het programma.
De belangrijkste gezondheidswinst wordt geboekt door het tijdig verwijderen van poliepen tijdens een coloscopie na een afwijkende ontlastingsuitslag, waarmee het begin of de groei van darmkanker actief wordt voorkomen. De RIVM stuurt de ontlastingstest gratis toe, vergezeld van duidelijke informatie en instructies, om barrières tot deelname zo laag mogelijk te houden. Het programma probeert niet alleen de landelijke dekking te maximaliseren, maar werkt tevens aan gerichte interventies om ook mannen en andere minder-bereikte groepen beter te bereiken.
Referentie
Persbericht RIVM
Naar boven
